Esse – nga Gjergj Jozef Kola
Mbijetesa e nji vepre arti në përgjithsi e sidomos ajo në gjininë ma të vështirë të krijimit në veçanti, siç ash’ romani përmblidhet në dy elemente: Kulturën e Autorit dhe Trysninë krijuese. Mbi 90 % e romaneve shqiptare shkruhen nëpërmjet intervalesh kohore e si pasojë kallxojnë edhe ndryshueshmeni në stil, saqë të duket se romani asht shkrue nga disa persona e në fakt njashtu asht, sepse ai që nuk ka aftesinë me e vrapue maratonën e nji Romani me nji frymë, hyn në garë sërish, si nji Person tjetër.
Autorja Flutura Açka i ka pshtue bukurmirë këtij kurthi të rrezikshëm, ku dergjet Romani shqiptar sot ne postdiktature. 
Romani “Të ftuar në rrethin e dhjetë” i ka të dyja këto kolona që e mbajnë atë fort në kambë e nuk e lajnë me u rrëzue.
Së pari, autorja të trondit me kulturën e saj të thellë “danteske”, gjaqë do ia kishte zili edhe italofili ma i madh në Perëndim. Ajo i njef rrathët e Dantes, ma mirë se çdo zonjë bizhuteritë e saja. Dashunia e Autores për Firencen asht nji ndjesi e pastër e thellë, gati mistike.
“E Bukura, gjithkund sundon, por veç atje mbretnon”, – thotë nji nga heroinat me gojën e Dantes për Firencen.
Romani asht shkrue në nji trysni të jashtzakonshme dhe me këtë trysni autorja i ka sigurue atij mbijetën në kohë. Kapitujt kapërcejnë njeni-tjetrin si rrathët dantesk e megjithatë lexuesi ka përshtypjen se asht në nji tren me 10 vagona, drejtue në nji stacion të panjoftun.
9 rrathë ka ferri dantesk, rrathi i dhjetë asht atdheu i Autores që dergjet në brigjet e Adriatikut, as i gjallë e as i vdekun. Ky asht atdheu i të gjithë ne shqiptarëve në trojet tona e në diasporë.
“Lazaratin e keni kthye ne Gjitharatin”, – thotë nji nga tre herojtë e romanit në mënyrë lapidare.
Fabula asht krejt thjeshtë e miqesore: 3 miq 50 vjeçarë kërkojnë të festojnë së bashku përvjetorin e ditlindjes. Ata nisen nga drejtime të ndryshme drejt Firences, sejcili ka nga nji histori me vedi, e nga nji kujtim të kohëve të mira.
Ky roman, megjithse i kushtohet Monikës e Gazmendit, dy miqve të Autores e brezit të 50 vjeçarëve, që njoftën lirinë në sgrip të rinisë, ai në fakt përshkruen fatin e nji brezi të tanë shqiptarësh.
“Nessun magior dolor…”, – thoshte Danteja, poeti fiorentin që për Autoren mbetet poeti ma i madh i kohëve. Citimi i pjesëve të Ferrit Dantesk nga origjinali i Pashko Gjeçit, në gegnishten shqipe, asht nji gjetje fantastike.
Antikonformizmi i Autores dallohet edhe në frymën e tre personazheve të saj, nji zotnisë, Gentit e dy zonjave, Majlos e Gjenezës.
Merita ma e madhe e saj qëndron në raportin realist që ajo ka me vendlindjen dhe penda e Flutura Açkës i ban të gjitha nderimet letërsisë së diasporës shqiptare në Perëndim.
Postkomunistat e kanë kthye atdheun tonë në nji morg, ku përpiqen me rilinde nji të vdekun e këtë e bajnë me bijtë apo nipat e mbesat e byrosë politike e komitetet qendrore të partisë famkeqe komuniste, të ashtuquajtun të Punës.
Pasunimi i pafre në mënyrë të paligjshme i establishmentin që rritet në mënyrë gjeometrike e varfënia e përdishme e njerëzve që bjen në mënyrë algjebrike, asht nji gërshanë ëe po ia pret të ardhmen e begatinë atdheut.
Establishmenti postkomunist duhet të dridhet përpara pendave të tilla realiste si kjo e Flutura Açkës.
Ndërsa unë po lexoja romanin më dukej se diku nga nji prapaskenë po vinin tingujt e zani i fortë, melankonik tingëllues i Fabricio de Andreit e pata përshtypjen se edhe autorja duhet ta ketë ndi atë para apo gjatë aktit krijues të romanit.
Autorja si nji Flutur me krahët shumëngjyrësh merr nji fluturim nëpër 10 rrathët dantesk të kohës që jetojmë dhe e ushqen atë me frymën e nji fluture.
Megjithse Autorja asht rritë e formue në nji ambjent gegëfolës, siç asht Elbasani, ajo preferon me shkrue në standartin toskë, të cilin duhet thanë se e zotënon me mjeshtëri, megjith dobësitë gjuhësore që afron ky standart si mungesa e paskajores etj.
Romani ka mbi 400 faqe, të cilat lexohen me nji frymë, ashtu siç janë shkrue e për çdo shqiptar që asht i etun me lexue letërsi të mirë si vena “Chianti” (që përmendet në roman) e antikonformiste, ky roman i hapë damarët e i shndrin mendjen.
Vjenë Mars, 2019.
