Nga Kujtim Xhaja
Këtë fundjavë, isha i ftuar nga miqtë e mi për një kafe në barin e përhershëm.
Shkova, nuk ngurrova…Pasi u mjaftuam me përshëndetjet e përzemërta, me ndonjë bisedë të shkurtër, rradhën ia lamë shkrepjes së një selfie, të cilën e postuam direkt e në Facebook.
E gjithë biseda më pas u përqendrua tek like-t dhe komentet që po na vërshonin në kohë reale. Çdo gjë tjetër u eklipsua. Facebook-u në vetvete u kthye në objekt, subjekti tashmë ishim ne.
E në këtë hapësirë virtuale u përhumbëm me orë të tëra, derisa kamarieri na solli me këmbë në tokë, kur na kërkoi të kryenim pagesat. Koha kishte fluturuar. U çuam, një përshëndetje të ftohtë dhe secili iku në rrugën e vet.
Nga ajo kafe me miqtë, nuk më mbeti asnjë kujtim i vyer, apo ndonjë bisedë interesante në mëndje. Më mbeti vec një imazh në memorien e celularit, të cilës i rikthehem ndonjëherë.
Marr autobusin për të shkuar në shtëpi…ulem..Përpara meje shoh të rinj dhe të reja, burra dhe gra, të gjithë kokëulur, me celularë nëpër duar…kush me ekran të madh, super të madh, e ca të tjerë syresh me tabletë. Lëvizja e gishtërinjve është identike, shkon sa poshtë-lart, me shpejtësi.
Përpiqem të lëviz pak kokën nga e djathta ime për të shuar kurreshtjen, ç’të shoh: kush në Facebook, e kush në Instagram e Messenger. Të gjithë pa përjashtim të përqendruar me sy poshtë.
Të paktë janë ata që shkëmbejnë ndonjë bisedë me njëri-tjetrin, apo edhe ndonjë vështrim.
Më parë, nëpër autobusë, trena, tramvajë njerëzit kanë shkëmbyer ndonjë vështrim, ndonjë fjalë, janë njohur. Shumë histori dashurie kanë nisur aty, e sa libra janë shkruar.
Por sot jo… nuk ka kohë njeri për këto…Këto i përkasin së shkuarës…Sot, ne jemi ‘’zhytur” në jetën virtuale.
Gjatë kësaj panorame të ofruar para syve, më lindi natyrshëm pyetja: “Ka studime në Shqipëri mbi kohëzgjatjen e të rinjve në rrjetet sociale? Mbi varësinë që shkaktojnë këto platforma?
Shkova në shtëpi dhe bëra një kërkm të detajuar në internet dhe syri më kapi tek-tuk ca kronika të vakëta televizive, të prekura sipërfaqshëm nga mediat tona.
Mendova të kërkoj më thellë, ndonjë studim botëror. “Këta nga SHBA-ja sikur ja thonë me teknologjitë e fundit”, thashë me vete. Një duzinë me studime empirike, me natyrë sociale, psikologjike flisnin për problematikën që shkaktojnë këto rrjete.
Qëndrimi me orë të zgjatura në median sociale është duke dëmtuar shëndetin mendor jo vetëm të fëmijëve, por edhe të rinjve.-theksonin studimet.
Ajo çka më bëri përshtypje ishte edhe propozimi që kish bërë Organizata Botërore e Shëndetësisë, për të shtuar në klasifikimin ndërkombëtar të çrregullimeve, qëndrimin e zgjatur në lojrat elektronike dhe maninë e postimit të selfie-ve. Kësaj të fundit i kishin vendosur termin “Selfitis”.
Si pjesë e kërkimit ishte zgjedhur një grup studentësh të kolegjeve amerikanë, të cilët renditnin gjendjet emocionale me të cilat përballeshin kur postonin selfie në Facebook.
Ndryshimi i ndërveprimi social, humorit dhe luhatjet e përqëndrimit ishin pjesë e këtij studimi.
Ja si u përgjigjën ata:
“Ndihem si e humbur, kur miqtë e mi marrin më shumë like apo komente se unë.”
“Shpenzoj afërsisht 20 minuta në editimin e imazhit para se ta hedh atë në rrjetet sociale”
“Kur njerëzit më pëlqejnë dhe komentojnë në postimet e selfie-ve të mia, ndiej një vetëbesim të rritur”
“Ndihem e izoluar nga grupi im, nëse nuk postoj selfie rregullisht”
Në varësi të postimeve, studimi arriti të dallojë 3 lloje “selfiti”: selfiti i fazës së parë, ai akut, dhe kronik.
Ky studim zbuloi edhe një lidhje të fortë midis kohës se gjatë në rrjetet sociale dhe depresionit dhe vetëvrasjes tek vajzat adoleshente.
Ne harrojmë sa shpesh i kontrollojmë telefonat tanë të zgjuar gjatë ditës. Kur jemi në punë, në shkollë, në shtëpi, madje edhe kur jemi duke parë televizor. Studimi tregoi se ne i përdorim ata më shumë se ç’mendojmë. (numri shkonte nga 47-130 herë në ditë).
E keqja është se këto platforma na krijojnë në imagjinatën tonë, një imazh të rremë, joreal mbi veten, tjetrin dhe shoqërinë.Të gjithë përpiqemi të shfaqim në rrjetet sociale atë çka nuk jemi, ose më mirë, atë çka do të donim të ishim.
Teknologjia e ka bërë këtë proces perfekt. Me anë të filtrave të shumëllojshme, që këto platformë ofrojnë, ne krijojmë, “gatuajmë” realitetin tonë.
E publikojmë atë edhe qëndrojmë në pritje për të përmbushur, kënaqur egon tonë.
Ne kemi nevojë për konfirmimin e të tjerëve, një like shndërrohet në një “etalon matës” i suksesit tonë të rremë.
Më kujtohet një bisedë me një mikun tim kur e njoftova për botimin e një shkrimit tim dhe ai më pyeti me entuziazëm: “Hë, e hodhe, sa like more”?
Apo veprimi i një mikeshës time, e cila i fshinte fotot, nëse ato nuk i arrinin 100-150 pëlqime.
Të gjitha këto shembuj tregojnë me fjalë të tjera, sa i kanë shtrembëruar të gjitha konceptet tona për realitetin këto platforma sociale.
Ato kanë përmbysur tërësisht themelet e vlerave, normat sociale të komunikimit dhe sjelljes.
Dhe kjo sjellje bëhet akoma më problematike në një vend të tillë ku nuk ka studime të mirëfillta të pasojave, që sjellin rrjetet sociale.
