Nga Ardian Muhaj
Historiografia nuk ka lidhje me mitet dhe as me legjendat. Në historiografinë shqiptare nuk ka as mite as legjenda. Ato që rëndom kohët e fundit kanë nisur të quhen si mite në historiografi, nuk janë mite. Kjo është një mënyrë e sofistikuar për të paraqitur falsifikimet, mashtrimet, me një fjalë më të pranueshme, më të bukur: mite. Pra është pjesë e falsifikimit të historisë edhe prirja për të quajtur rrenën, mit. Rrena është rrenë dhe nuk mund të jetë tjetër, kurse miti mund të jetë ose të mos jetë rrenë.
Mit e konsideroj eposin e kreshnikëve, pasi shenjon një të vërtetë edhe pse të mjegulluar nga ndeshtrashat e kohës. Mirëpo, koncepti i mitit në historiogafinë shqiptare po përdoret më shumë në rastin e Skënderbeut dhe të krijimit të shtetit. Në rastin e Skënderbeut nuk ka mite. Ka histori të Skënderbeut dhe falsifikim të historisë së tij. As instrumentalizimi i një figure historike nuk është mit. Nga ana tjetër, ky abuzim me termin mit shkon deri aty sa që dramat apo pjesët teatrale që kanë si subjekt Skënderbeun të konsiderohen si mit, ose si pjesë e mitit. Ato janë letërsi dhe të ngatërrosh letërsinë me mitin, do të thotë të mos marrësh vesh as nga letërsia, as nga miti.
Skënderbeu është një figurë reale historike, që qëndron drejt mbi veprat e veta, pa pasë nevojë për t’u mbajtur, as lartësuar me paterica të rrejshme. Ishte një shqiptar i mirë dhe mbi të gjitha i dobishëm. Qëndroi në trojet e të parëve dhe u përpoq sa mundi për mbrojtjen e tyre, deri sa armiku e vrau dhe ia zaptoi ato dhe ia përndoqi e dëboi edhe familjen. Nuk doli jashtë trojeve shqiptare për të luftuar kundër askujt. Prandaj abuzimi dhe zhurma me figurën e tij, që bëhet për të transferuar vëmendjen tonë nga masakrat e fqinjëve serbë e grekë, duke e zhvendosur armiqësinë e tyre të dëshmuar vazhdimisht gjatë gjithë shekullit XX, larg në hapësirë e mbrapa në kohë, është në dëm të shqiptarëve.
Sado që përmes dokumentacionit dhe metodave historike mund të krijojmë një ide mbi mënyrën e jetesës e të luftës, mbi zhvendosjet e popullsisë e të ushtrisë në shekullin XV, asgjë nuk mund të krahasohet me përvojën jetësore që e kemi përjetuar vetë, në vitin 1999, me vrasje e masakra kundër shqiptarëve, me kampe plot me refugjatë e çadra, me tanke e aeroplana, me përdhunime dhe ekzekutime. Edhe falsifikimi dhe abuzimi me figurën e Skënderbeut është pjesë e këtij agresioni kulturor, që synon harrimin dhe amnistimin e agresionit ushtarak serb e grek.
Agresori kulturor ka mashat e veta përmes të cilave synon që përmes shpikjes së rrëfimeve mbi gjoja masakrat e Skënderbeut, të krijojë amnezi mbi masakrat e këtij agresori kulturor të përjetuara nga vetë ne, qoftë në luftën e fundit të Kosovës më 1999, qoftë nga baballarët e gjyshërit tanë në Çamëri. Agresorit kulturor dhe përçuesve të tij ndër ne, nuk i bëhet vonë në se zhvendosja në hapësirë e armiqësisë bie në lindje apo në perëndim, në shek. XV apo më herët. Thjesht i intereson që agresionin e tyre ushtarak ndaj nesh, ne ta harrojmë sa më shpejt e sa më shumë.
Nëse në rastin e Skënderbeut zhvendosja në hapësirë e armiqësisë priret të shkojë drejt Stambollit, në rastin e krijimit të shtetit shqiptar të copëtuar, kjo zhvendosje shkon në perëndim drejt Londrës. Agresori kulturor na ka përsëritur idenë e gabuar se ishin fuqitë e mëdha europiane që i copëtuan trojet shqiptare në Konferencën e Ambasadorëve në Londër në vitin 1913. Këtij agresori i intereson që ne ta zhvendosim armiqësinë ndaj tij, në drejtim tjetër, drejt Europës. Të fajësojmë Europën për coptimin tonë politik dhe kurrsesi të mos na shkojë ndër mend, që në kohën kur ambasadorët e Fuqive Europiane ishin mbledhur në Londër për të vendosur mbi kufijtë e shtetit të ri shqiptar, fqinjët tanë serbë, malazezë e grekë kishin një vit që kishin pushtuar çdo pëllëmbë të trojeve shqiptare dhe po kryenin një genocid të hapur.
Pra sikur të ishte për fqinjët, për këto fuqitë e vogla ballkanike, shteti shqiptar nuk do të kishte ekzistuar fare. Megjithatë, nganjëherë ne e përkujtojmë dhe e përshkruajmë këtë periudhë, jo si periudhën e pushtimit nga agresorët fqinjë, por si periudhë të copëtimit të trojeve tona nga Europa. Dora europiane që përvijon vija në hartë për të shmangur viktima të mëtejshme, nuk mund të vihet në të njëjtën përgjegjësi e shkallë faji, sikur dora e agresorit fqinj ballkanik, që ngul bajoneta në trupat e shqiptarëve.
Për agresorin kulturor nuk është e rëndësishme se a armiqësohemi me Turqinë apo me Europën, me Amerikën apo me këdo tjetër, por vetëm e vetëm që ne ta harrojmë agresionin ushtarak, ekonomik e politik shekullor, të harrojmë madje edhe shpërnguljen, masakrat e genocidin që e kemi përjetuar vetë ne personalisht.
