Nga Elsa Vorfi
Diku të rreshtuar hijshëm përbri njëri-tjetrit, diku të stivosur njëri mbi tjetrin, apo diku tjetër të grumbulluar rrëmujshëm pranë njëri-tjetrit. Në formë të tillë duket se qëndrojnë autorët e mëdhenj botërorë nepër trotuaret e Tiranës. Tituj të tërë librash, të atyre autorëve të mëdhenj, atyre klasikëve që kanë formuar letërsinë botërore, “zbukurojnë” trotuarët e Tiranës.
Duket sikur Shekspiri, Dostojevski, Tolstoi, Çehovi apo dhe shumë autorë të tjerë, janë shpërndarë me kast nëpër trotuarët e Tiranës, duket sikur kërkojnë me ngulm shqiptarin lexues, aq më shumë ate jolexues. Duket sikur shkronjat brenda librit rebelohen sa herë kalon aty pranë tyre, duket sikur ato godasin lehtshëm këpucën tënde që kalon pranë tyre e ç’interesuar, për të të ndalur paksa hovin. Atë hovin për tek ajo kafja ku je vonuar paksa për të shkuar, për të llafosur mbi gjithcka, ama veç për librin jo. Për të të vjedhur kështu pak vëmendje, për të të bërë pjesë të tijën, e për t’u bërë pjesë e jotja. E në fund për të ta shpërblyer me shumçka që mund të të falë një libër i bukur.
Të tille janë të ashtuquajturit “librat e rrugës”. Të thjeshtë në dukje, shpesh herë me kopertina të mbuluara nga ato thërrmijat e pluhurit të Tiranës, pluhur i cili është vec maja e atij ajsbergut frymëzues e mbreslënës që fsheh brendia e tij. Ashtu janë dhe një pjesë e atyre njerëzve që mëngjes për mëngjes i rreshtojnë këta libra nëpër trotuaret e Tiranës. Në një bisedë të shkurtër me ta, teksa ndalon për një libër, të flasin për të jo si një mall tregu, por me pasionin e munguar të të gjithë atyre që duket se edukojnë përmes librit.
Ata nuk të bëjnë reklamë siç mund të bëhet për një çantë firmato shumë dollarëshe jofunksionale, ata nuk dinë ta bëjnë të shitshëm librin për “lexuesin” e sotshëm, sepse ne fund të fundit, libri nuk ka asgjë tjetër për të “shitur” përveçse disa shkronjave, disa fjalëve, të cilat kur lidhen bukur e kuptueshëm bashkë, lidhin shumë mendime, shumë botë, shumë ndjesi, shumë përfitime thelbësore. E kanë të vështirë ata librashitësit ta bëjnë të shitshëm librin, se aty mungon imazhi konkret, ai imazhi që “të mbush syrin”, imazhet e fshehta që i krijon vetë mendja nga ato shkronjat e librit, e ka të vështirë shumë t’i shesë librashitësi.
Me shume horizonte të reja, me shumë botë të reja është njohur lexuesi ndër shekuj teksa lexon këta autorë botërorë, ama duket se pikërisht këta autorë, duket sikur Shekspiri e Dostojevski, pavarësisht se “qëndrojnë këmbëkryq çdo ditë nëpër trotuarët e Tiranës” nuk e njohin botën e sotme. Nuk e njohin “lexuesin” e telefonave e makinave të fundit, ”lexuesin” e dyqaneve të rrobave të shtrenjta, “lexuesin” konsumues të çdo gjëje materiale e çdo gjëje që bën zhurmë nëpër rrjete sociale. Rrinë të heshtur ata librat, hesht Tolstoi e Çehovi përballë njerëzve zhurmues të Tiranës së zhurmshme, presin ashtu të pluhurosur e plot durim ditën kur do të bëjnë me “krahë” shfletuesin e tyre.
