• Shqiperi
  • Opinion
  • Kosove Rajon
  • Gossip
  • Art Kulture
  • Sport
  • Bota
27.al
Nuk ka rezultat
View All Result
  • Shqiperi
  • Opinion
  • Kosove Rajon
  • Gossip
  • Art Kulture
  • Sport
  • Bota
27.al
Nuk ka rezultat
View All Result
27.al
Nuk ka rezultat
View All Result

Thana dhe Vidasi, Hyjni të Panteonit Ilir

15:15 | 20/04/2021
në Hijet e Shqipërisë, Kryesore, Mejtime, Moti, Vëzhgim
0

Shkruan: Fahri Xharra

Shqiptarët kanë një pasuri të madhe mitologjike, por ende të pa studiuar mirë. Tashmë, dihet që figura si zanat, orat, por dhe figura të tjera si Katallani me një Sy janë pjesë e rrëfimeve dhe mitologjive të hershme shqiptare. Ndër ne, mjerisht, nuk ekziston ende të paktën një sprovë konkrete, për të përmbledhur në një botim botën mitologjike shqiptare, e cila është shumë e pasur dhe në disa vise e ruajtur, e gjallë deri më sot. Por, megjithatë, materiale të mbledhura, vështrime dhe studime fragmentare kemi, qoftë nga autorë të huaj, qoftë nga njerëzit tanë të aftë për këtë punë.

Lexo edhe

Në mes të krizës, AKSHI tender 678 mln lekë – Qendër e re serverash për Policinë e Shtetit

Dokumenti/ Qeveria bën gati ligjin: Spiunëve të komunizmit u ndalohet kandidimi ose humbin mandatet

Skandali, kompania ONE kapet duke vjedhur klientët (fakte e foto)

Ishte viti 1774, kur në Leipzig Johan Tunman, botoi librin e tij “Kërkime në historinë e popujve të Evropës Lindore”.

Në parathënien e këtij libri, duke përmendur direkt shqiptarët, ai theksonte: “Asnjë popull tjetër i botës, në të cilën ne jetojmë, nuk është aq i panjohur për evropianët e perëndimit për sa i përket prejardhjes, historisë dhe gjuhës, sa shqiptarët”. E megjithatë, ata janë popuj kryesorë, të lashtë e të rëndësishëm, që çdo historian do të dëshironte t’i njihte: historia e tyre do të plotësonte zbrazëti të mëdha në historinë e vjetër e të re të Evropës. Por… ata sot nuk luajnë më ndonjë rol të veçantë. Ata janë të nënshtruar, ata janë fatkeq dhe historiani shpesh është po aq i padrejtë, sa dhe njeriu i zakonshëm; ai nuk i përfill ata që nuk i ka prirë fati” (Studime gjermane. Bot. shqip. 1990).

Këto dukuri negative të vëna në dukje nga sa a sa shkollarë, kanë krijuar kontradikta dhe të çara të mëdha mbi njohjen e trashëgiminë tonë. E shihni pra, jemi viktimë e mos shkollimit tonë dhe agresionit të madh të keqinterpretimit dhe duke i çuar pasardhësit e gjenit njerëzor në drejtimin e kundërt të asaj që ata duan të njohin.

Në kohët e lashta, Dielli u quajt Zot, pikërisht sepse ishte ai që mundësonte jetën, simbolizonte natyrën, dritën, ditën. E kundërta e Diellit ishte errësira, që nënkuptonte të keqen, të zezën, të ftohtin, djallin. Natën njerëzit primitivë ishin shumë të ekspozuar ndaj rreziqeve, sulmeve të kafshëve të egra, të ftohtit e kështu me radhë dhe qenë të varur plotësisht ndaj kushteve të natyrës. Për këtë arsye “priftërinjtë e parë” ndërtuan tempujt e Diellit në shenjë kulti në malet më të larta, atje ku rrezet e Diellit preknin më parë dhe me anë të daulleve, lajmëronin popullsinë për lindjen e diellit, që parashihte lindjen e jetës.

Hyjni të Panteonit Ilir: Thana dhe Vidasi – një çift hyjnor ilir, që është figuruar në disa monumente të bëra nga ilirët. Katër altarë votivë me mbishkrime i janë kushtuar këtij çifti e janë gjetur në Topusko. Emrat e këtyre hyjnive janë emra ilirë. Thana është hyjneshë me atribute të Artemisit apo Dianës. Vidasi ka atributet e hyut të pyjeve, kullotave e burimeve, të Silvanit romak. Relievet e këtyre hyjnive të këtij binomi kultik janë edhe vepra të vërteta të artit ilir; ato kanë veshje ilire dhe një stil karakteristik vendas.

Ajo çka më intrigon është se literatura vazhdimisht flet për hyjnitë “romake dhe greke”, Silvanusi dhe Diana. Po, çfarë Sivani e çfarë Diane? Gjurmët e Thanës dhe Vidasit janë gjetur gjithkah në tokat ilire.

Kulti i Diellit është krijuar në tokat tona para ardhjes së romakëve, ata i gjetën këtu ata e panë se kush ishte kush dhe pa fije baze ndërruan histori dhe ndërruan emrat e hyjnive, ndërruan çdo gjë për të humbët e të parëve të vendit të pushtuar. Gjurmët e Thanës dhe Vidasit janë gjetur gjithkah në tokat ilire.

Në studimin  “Hybrid Deities in South Dalmatia” Marina Prusac të lexuar në “Roma 2008, International Congress of Classical Archeology, Meeting betëeen cultures in the ancient Mediterranean”  shihet e vërteta e pa mohuar e shpërndarjes së Hyjnive ilire nëpër Dalmaci dhe Bosnje të Thanës dhe Vidasit (In Illyria-Dalmatia, the pastoral deity of the indigenous groups became known and widely worshipped in the form of the Greek Aegipan, the Latin Silvanus, sometimes associated with Priapus6 . The qualities of Silvanus as a fertility god made him a suiting choice in the negotiation of cult practices. In a relief from the mountain plain at Glamoč in the interior of present-day Bosnia, Silvanus appear with his characteristic goat legs).

Perënditë zakonisht paraqiten me hyjnesha sikurse Diana me nimfat e saja. Diana duhet të jetë versioni latin i emrit ilir Thana, e cila ishte shoqëruese e Silvanit (The god generally appears flanked by female deities such as Diana and the nymphs15. Diana might be a Latin version of the Illyrian name Thana, who is attested as a female companion to Silvanus by an inscription from Toposku16). Reliefet e saj janë gjetur në afër Splitit, si dhe në Apolloni.

Në anët e Cetinës është gjetur gjithashtu reliefi i burrit të vjetër me mjekërr i shoqëruae me dhi dhe qen.

Në Bosnje në vendin e fisit ilir të Daorsëve gjendet Hyjnesha ilire Thana.

Por, e kemi edhe në Dardaninë tonë, Andinin.

Andini – hy epikorik i trevës dardane. Emri i tij është gjetur në një monument mermeri pranë Kaçanikut, në kufi të Dardanisë dhe të Maqedonisë. Emri futet në repertorin onomastik ilir. Funksionet e këtij hyu  Mirdita i përngjason me ato të Vidasit (Silvanit romak).

Shkenca shqiptare duhet më në fund të thotë të vërtetën shqiptare.

Referencat:
– http://www.dardania.de/vb/upload/archive/
– Përtej mjegullës së Ilirisë – Prof. Gëzim Uruçi
– Marina Prusac “Hybrid Deities in South Dalmatia”

Gjakovë,19.04.21

Etiketa: dianaFahri XharrahyjniJohan TunmanKërkime në historinë e popujve të Evropës LindorePanteoni IlirSilvanusitempujtthanaVidasi

Të Lidhura

Në mes të krizës, AKSHI tender 678 mln lekë – Qendër e re serverash për Policinë e Shtetit

Në mes të krizës, AKSHI tender 678 mln lekë – Qendër e re serverash për Policinë e Shtetit

nga 27-shi
15:47 | 18/08/2022
0

Ngritjen e një qendre të re për ruajtjen e të dhënave dhe përmirësimin e sistemit ekzistues dhe të serverave, Policia...

Dokumenti/ Qeveria bën gati ligjin: Spiunëve të komunizmit u ndalohet kandidimi ose humbin mandatet

Dokumenti/ Qeveria bën gati ligjin: Spiunëve të komunizmit u ndalohet kandidimi ose humbin mandatet

nga 27
15:40 | 18/08/2022
0

Shumica socialiste i ka gati ndryshimet e disa neneve në ligjin e dekriminalizimit përmes të cilave synohet ndalimi nga funksionet...

Skandali, kompania ONE kapet duke vjedhur klientët (fakte e foto)

Skandali, kompania ONE kapet duke vjedhur klientët (fakte e foto)

nga 27
13:26 | 18/08/2022
0

Kompania e telefonisë celulare One Telecommunications është shndërruar në një grabitëse e qytetarëve shqiptarë përmes faturave. Një qytetare denoncon në...

Nis takimi! Kurti dhe Vuçiç “ballë për ballë” në Bruksel

Nis takimi! Kurti dhe Vuçiç “ballë për ballë” në Bruksel

nga 27
12:12 | 18/08/2022
0

Ka nisur takimi në Bruskel mes zyrtarëve të BE-së, presidentit të Serbisë Aleksandër Vuçiç dhe kryeministrit të Kosovës, Albin Kurtin. ...

Para
Kurbani/ Cilët janë politikanët socialistë që do të arrestohen?

Vota e lirë si një vaksinë urgjence kundër autokracisë në Shqipëri

 

                  Shkarkoni aplikacionin në celularin tuaj.

Të Fundit

Zjarret në Europë, dëme kolosale, ja sa sipërfaqe pyjore të shkrumbuara

Zjarret në Europë, dëme kolosale, ja sa sipërfaqe pyjore të shkrumbuara

23:40 | 18/08/2022
Takimi në Bruksel pa rezultat, SHBA, thirrje Kosovës dhe Serbisë për të vazhduar dialogun

Takimi në Bruksel pa rezultat, SHBA, thirrje Kosovës dhe Serbisë për të vazhduar dialogun

23:02 | 18/08/2022
Stuhitë godasin Europën/ 13 viktima, mes tyre dhe fëmijë

Stuhitë godasin Europën/ 13 viktima, mes tyre dhe fëmijë

22:56 | 18/08/2022
Pasaportat e arta, Salianji: Ky është ligj për interesa korruptive

Pasaportat e arta, Salianji: Ky është ligj për interesa korruptive

22:50 | 18/08/2022
Vetëvritet me armën e shërbimit polici në Delvinë

Mbërriti pa shenja jete në spital, policia sqaron vdekjen e 51-vjeçarit në Kurbin

22:43 | 18/08/2022

Më Të Lexuarat

  • Zjarret në Europë, dëme kolosale, ja sa sipërfaqe pyjore të shkrumbuara
  • Takimi në Bruksel pa rezultat, SHBA, thirrje Kosovës dhe Serbisë për të vazhduar dialogun
  • Stuhitë godasin Europën/ 13 viktima, mes tyre dhe fëmijë
  • Pasaportat e arta, Salianji: Ky është ligj për interesa korruptive
  • Mbërriti pa shenja jete në spital, policia sqaron vdekjen e 51-vjeçarit në Kurbin
  • “Të degjeneruar”/ Sulmoi dhe fyeu gazetarët, ja çfarë ligjesh theu policja me gjarpër në Elbasan

© Copyright 27.al © 2020. Të gjitha të drejtat e rezervuara

RRETH NESH

  • TV27
  • VIDEO
  • VEÇ E JONA
  • FOTO DITE

Kategorite Kryesore

SHQIPËRI

OPINION

KOSOVE – RAJONI

GOSSIP

ART KULTURE

SPORT

BOTA

EDITORI

  • Zjarret në Europë, dëme kolosale, ja sa sipërfaqe pyjore të shkrumbuara
  • Takimi në Bruksel pa rezultat, SHBA, thirrje Kosovës dhe Serbisë për të vazhduar dialogun

© 2022 27.al Dev by waredope.com

Nuk ka rezultat
View All Result
  • Shqiperi
  • Opinion
  • Kosove Rajon
  • Gossip
  • Art Kulture
  • Sport
  • Bota

© 2022 27.al Dev by waredope.com