Nëse një individ apo biznes nuk ka mundësi të shlyejë kredinë e marrë në bankë, atëherë kjo e fundit ka të drejtë që pronën e lënë si kolateral prej kredimarrësit ta shesë në ankand, me një vlerë që arrin në 30 përqind të vlerës së vlerësuar nga ekspertët, nëse ka dështuar dy ankandet e para.
Është ky një ndër ndryshimet në kodin e procedurës civile të dorëzuar nga Qeveria në Kuvend, që synojnë frenimin e rritjes së kredive me probleme.
Arjan Kadareja, ekspert ekonomie: Unë pashë dy drejtime kryesore. Drejtimi i parë është që përcaktohet më shpejtë vlera e kolateralit që do të hyjë në procesin e shitjes, ankandeve. Ndërkohë, i jepet mundësia edhe e një ankandi të tretë, i cili hyhet me një çmim sa 30% e vlerës së përcaktuar të objektit nga përmbaruesi gjyqësor. Një problem që unë mendoj se mund të hyjë në këtë situatë është edhe pafuqia e tregut për të blerë pasuri të paluajtshme.
Ekspertët shpjegojnë se ndryshimet ligjore u bënë të nevojshme pasi bankat kanë grumbulluar shumë prona nga ekzekutimi i kolateraleve, duke marrë edhe funksionet e Agjencive të Pasurive të Paluajtshme.
Shitja me 30% e vlerës së pronës në ankandin e tretë do të thotë që edhe bankat marrin përsipër rriskun e tyre në kushtet ku nuk mbulohet vlera e kredisë.
Arjan Kadareja, ekspert ekonomie:Në situatën aktuale ku sistemi bankar dhe në situatën kur kredia e humbur përfaqëson shifrën e 60 miliardë lekëve, sasia e kolateraleve që e mbulojnë këtë shumë, është 75%. Pra, bëhet fjalë për shifra të mëdha të kolateraleve të pa shitura dhe në këtë sens unë nuk kuptoj pse futen këto procedura.
Banka e Shqipërisë vlerëson në raportin e fundit të Stabilitetit Financiar se vlera e pronave që bankat tregtare në vend është katërfishuar vitet e fundit, duke arritur në rreth 22 miliardë lekë në fund të 2015-ës nga 5 miliardë që ishte në vitin 2012.
Banka Qendrore gjykon se kjo situatë paraqitet rrezik për sistemin bankar, pasi duhet vlerësuar ndikimi që ka mbajtja në bilanc e këtyre lloj kolateraleve mbi të ardhurat dhe kapitalin e bankës.
