Rusia dhe Ukraina kanë shkëmbyer akuza më 27 gusht për granatimet rreth centralit të okupuar ukrainas të Zaporizhjash. Këto zhvillime vijnë një ditë pasi Rusia bllokoi miratimin e një deklarate kyçe nga Kombet e Bashkuar për këtë central bërthamor që është nën kontrollin rus.
Kompania shtetërore ukrainase për energji bërthamore, Energoatom, shkroi në Telegram se “infrastruktura në stacion është dëmtuar” nga granatimet ruse, duke shtuar se ka rrezik “të përhapjes së substancave radioaktive” si dhe zjarreve.
Gjatë 26 gushtit, Rusia bllokoi miratimin e një dokumenti final për rishikimin njëmujor të Traktatit të OKB-së kundër përhapjes së armëve bërthamore. Moska u ankua se në disa pjesë të dokumentit kishte gjuhë “të natyrës politike”.
Presidenti i konferencës, Gustavo Zlauvinen, nga Argjentina tha se konferenca “nuk ishte në pozicion të arrinte marrëveshje pasi Rusia kishte probleme me tekstin”. Në këtë draft-dokument është kritikuar marrja nën kontroll e centralit të Zaporizhjas nga Rusia, pak ditë pasi Moska nisi pushtimin e Ukrainës më 24 shkurt.
Zaporizhja është centrali më i madh bërthamor në Evropë dhe luftimet përreth ndërtesave bërthamore kanë rritur shqetësimet për ndonjë fatkeqësi të mundshme bërthamore. Të 191 nënshkruesit e Traktatit, që ka për synim të parandalojë përhapjen e armëve bërthamore dhe promovon çarmatosjen e plotë, duke të rishikojnë këtë pakt çdo pesë vjet. Rishikimi aktual është shtyrë më 2020 për shkak të pandemisë së koronavirusit.
Në draft-deklaratën, Zaporizhja është përmendur katër herë dhe aty është shprehur “shqetësimi i thellë për aktivitetet ushtarake” pranë centralit. Po ashtu është thënë se Agjencia Ndërkombëtare për Energji Bërthamore duhet të ofrojë siguri dhe të parandalohet që të ketë rrjedhje të materialeve bërthamore.
Ambasadori francez, Yann Hwang, lexoi deklaratën në emër të 56 shteteve dhe Bashkimit Evropian, ku u dënua retorika e “e rrezikshme bërthamore e Rusisë, veprimet dhe deklaratat provokuese lidhur me rritjen e nivelit të gatishmërisë bërthamore”.
Zëvendëskryetari i delegacionit rus, Andrei Belousov, tha gjatë një konference për media se kjo situatë është shndërruar “në një pengmarrje politike” dhe se shtetet nënshkruese të Traktatit po ngrenë çështje që nuk kanë të bëjnë me këtë dokument. Ai tha se Ukraina dhe mbështetësit e saj mbajnë përgjegjësinë për dështimin e arritjes së një marrëveshjeje./REL
