Nga Berat Buzhala
Për të gjithë ata që nuk u shkojnë teksteve deri në fund, dëshiroj ta bëjë të qartë që në fillim: Lulzim Basha nuk është model i politikanit për të cilin unë i shkul flokët me rrënjë. Qetësia dhe ftohtësia e tij me shqetësojnë. Madje, më shumë sesa qetësia dhe ftohtësia e tij, më shqetëson kur ai bën sikur bëhet nervoz. Vërehet nga Kukësi që po e bën për efekte pamore. Nuk është, bie fjala, sikur kryeministri i Kosovës, Avdullah Hoti, që është akull edhe atëherë kur Liverpuli i tij shënon gol në minutën e fundit në një ndeshje dramatike, edhe kur flet me Benjamin Netanjahun dhe Donald Trumpin në Shtëpi të Bardhë, edhe kur i sulen në Kuvendin e Kosovës.
Pra, Basha, duke ditur që i duhet të mbijetojë në një ambient zoologjik politik, duket krejtësisht jashtë karakterit të tij kur i imiton Ramën a Berishën. Më shumë të bën të qeshësh sesa të frikësohesh.
Por (kjo “POR” flet më shumë sesa çdo gjë që u tha më sipër) asnjëra prej atyre që i përmenda më sipër nuk e bën Bashën njeri të keq. Ndoshta e bëjnë vetëm aktor të keq.
Ndryshe, ai, si një zotëri i vërtetë, po pret në radhë për t’u bërë kryeministër i Shqipërisë tash e tetë vjet. Nuk di a është mirë kjo. Në vendin më të varfër në Evropë, shefi i opozitës ndoshta nuk e ka luksin që të operojë me metoda – le të themi – holandeze.
Shefi i opozitës nuk është thjesht dhe vetëm një figurë statike politike që pret në radhë, sikurse ne kur presim për ta blerë samunin e nxehtë për syfyr. Jo. Përgjegjësia e tij është shumë më e madhe se kaq. E për të qenë serioz ose për të treguar seriozitet, britmat dhe qirrjet nuk janë forma e vetme e shprehjes së saj. Shefi i opozitës e tregon seriozitetin e tij me vepra, jo me fjalë. A e ka treguar këtë Basha? Më shumë jo sesa po. Ai, në momente kritike opozitare, ka bërë hapa prapa, atëherë kur nuk do të duhej të bënte.
Por, prapë POR, cila është alternativa e tij? Ne duhet t’i gjykojmë njerëzit dhe politikanët me metoda krahasimore. Relativizimi ose përgjithësimi është mënyra më e mirë për ta justifikuar të keqën më të madhe. “Të gjithë janë të njëjtë”. Kjo është një fjali e tmerrshme. Në asgjë nuk janë të gjithë të njëjtë. Dy hajna nuk janë të njëjtë. Dy bamirës nuk janë të njëjtë. Dy të këqija nuk janë të njëjta. Ne vazhdimisht duhet t’i zgjedhim të keqen më të vogël dhe të mirën më të madhe, për aq sa mund të gjykojmë.
Kështu, Basha, sado anemik, do të ishte shumë më i dobishëm sesa Rama pas tetë vjetësh në pushtet.
Shumë prej jush, që më keni ndjekur përgjatë këtyre viteve, i keni të ditura qëndrimet e mia për kryeministrin e Shqipërisë. Një pjesë e juaja e di që gjatë këtyre tetë vjetëve nuk kam reshtur se hedhuri “gurë e drunj” në drejtim të tij, ndonëse e pata përkrahur në zgjedhjet kur ai e kishte mundur Sali Berishën. Nuk e pata përkrahur ardhjen e Ramës sa e pata përkrahur largimin e Berishës dhe të PD’së, pas tetë vjetësh në pushtet. Gjërat rrodhën ashtu si rrodhën. U pata dëshpëruar shumë me Ramën, ndoshta, më shumë sesa jam dëshpëruar ndonjëherë me ndonjë politikan tjetër. Kam pasur pritje të tjera për të. Një politikan, që në librat e mi ishte politikan liberal dhe mendjehapur, u transformua brenda shumë pak muajsh në një “dua-të-bëhem-autokrat”.
Sigurisht që pas asaj çfarë kanë parë shqiptarët për rreth 50 vjet diktaturë komuniste, kjo përpjekja e Ramës për t’u dukur i fortë ishte një lojë e fëmijëve. Por nuk është kjo esenca. Esenca është te dëshira e tij. Ka mundësi që sa herë që Rama e ka takuar liderin e fortë turk, Recep Erdoganin, po aq herë i ka shkuar në mendje që edhe vetë mund të bëhet i fortë po aq sa ai. Rama në këto tetë vjet forcën e tij e ka matur, siç i thonë një fjale, me hijen e tij të mëngjesit. Por nuk është vetëm kjo. Ne do t’ia falnim Ramës edhe arrogancën edhe injorancën, sikur, bie fjala, kompromisi i tij për më pak demokraci të ishte përkthyer në një ekonomi më të fortë. Së paku kjo gjë nuk mund t’i mohohet “arkadashit” të tij, mirëpo Rama, duke e përdorur dorën e tij të fortë, e ka bërë Shqipërinë edhe më pak demokratike e edhe më të dobët ekonomikisht.
Gjatë qeverisjes së tij, Shqipëria ka shënuar regres në shumë fusha, e posaçërisht ka shënuar regres të frikshëm në fushën e llogaridhënies. Rama dhe klika e tij ka vite që janë shkëputur nga realiteti. Atyre u intereson vetëm opinioni i dy tre pronarëve të medieve, i dy-tre personave më të pasur në Shqipëri, kurse sa i përket opinionit të dy-tre milionë shqiptarëve, ata nuk e kthejnë kokën prapa. Ai është tallur vazhdimisht me çdo kritikë që i është bërë. Gjuha e tij ka qenë cinizmi. Për shkak të luksit në të cilin ka jetuar rrethi i tij, ai nuk ka arritur që ta shohë varfërinë e pjesës tjetër të shoqërisë. Sa më shumë që janë pasuruar Qeti me shokë, aq më tepër ai ka qenë i bindur që në mënyrë proporcionale po pasurohet çdo shqiptar. Në fakt, ka ndodhur e kundërta. Shpërndarja e të mirave shoqërore ka rrjedhur vetëm në një drejtim. Kjo nuk ka qenë kështu për shkak të kreativiteti dhe zgjuarsisë së oligarkëve të tij, por sepse shteti e ka dirigjuar ekonominë. Në këtë mënyrë, shteti i ka prishur harmoninë dhe baraspeshën e tregut të lirë, duke u bërë palë në anën e të fortëve, në kurriz të bizneseve të vogla dhe të mesme.
Nuk e kam asnjë dyshim që sa më shumë që do të aviten zgjedhjet, aq më shumë do të dëgjojmë manipulime statistikore. Madje, një ditë përpara zgjedhjeve, kur do t’i dëgjojmë ekspertët e Ramës duke e bërë përmbledhjen tetëvjeçare për ekonominë në Shqipëri, nëse nuk do të tregohemi syçelë dhe vigjilentë, ka mundësi që do ta ngatërrojmë Shqipërinë me vendet skandinave. Ky është një kurth në të cilin nuk duhet të biem. Kurthi tjetër që do ta ngrehin spin-doktorët e Ramës është baltosja e opozitës, duke thënë që “ne nuk jemi perfekt”, por opozita është edhe më e keqe sesa ne. Mbrojtja më e mirë, shpeshherë, është pranimi i një pjese të fajit ose të vërtetat gjysmake. Këto janë metoda të njohura dhe të suksesshme të propagandës. Në çdo vend ku autokracia ka lëshuar rrënjë, pushteti investimin më të madh e bën në anatemimin e opozitës. “Ne nuk jemi të përsosur, por këta janë të rrezikshëm për vendin”. Një strategji e këtillë mund të shkojë deri në këndin ekstrem. Një kryeopozitar në Rusi helmohet, në Turqi arrestohet, në Bjellorusi ndiqet nga vendi, në Serbi…. nuk ekziston. Rama, për hir të së vërtetës, nuk ka shkuar kaq larg. Ndoshta edhe pse nuk ka pasur nevojë, sepse opozita ka qenë fragjile, kurse një pjesë e bashkësisë ndërkombëtare është rreshtuar krah tij. Megjithatë, nëse ai e fiton edhe një mandat, të tretin më radhë, ai në mënyrë të pashmangshme do të shndërrohet në një të tillë.
Çdo krahasim me Gjermaninë e Angela Merkelit do të duhej të konsiderohej si vepër penale. Për vende si Shqipëria, krahasimet duhet të kërkohen vetëm në Lindje. Prandaj, për këto dhe shumë arsye tjera, Shqipëria ka nevojë urgjente për një prerje. Për më tepër, do të ishte gjë shumë e mirë që të mos prishej tradita që tranzicioni qeverisës të ndodhë çdo tetë vjet. Askush nuk beson që Rama ka çka të japë më tepër në katër vjetët e ardhshëm. Ai dhe rrethi i tij kanë vetëm çka të marrin më tepër.
