Raporti Ndërkombëtar i Departamentit Amerikan të Shtetit i marsit të këtij viti thekson se në Shqipëri ka shkallë të lartë të pastrimit të parave.
Në raportin e DASH për çështjen e lëndëve narkotike dhe shkallën e zbatimit të ligjit thuhet se Shqipëria nuk cilësohet si parajsë fiskale po është shumë i lartë qarkullimi i parave në sektorin informal.
Raporti i plotë i Departamentit Amerikan të Shtetit për Shqipërinë
Shqipëria nuk është një rajon financiar i qendrave offshore. Vendi mbetet në rrezik të konsiderueshëm për pastrimin e parave dhe kjo vjen për shkak të korrupsionit të shfrenuar dhe institucionve të dobëta qeveritare e ligjore. Shiqëria qarkullon shumë para në sektorin informal me një hyrje të madhe të parave nga jashtë në formën e remitancave. Krimet që gjenerojnë në Shqipëri janë trafiku i drogës, evazioni fiskal, kontrabanda dhe trafikimi i qenive njerëzore. Kontrabandimi i mallrave lehtësohet nga kontrollet e dobëta kufitare.
Shqipëria prodhon dhe eksporton sasi të konsiderueshme të marijuana dhe është një vend tranzit për heroinën dhe kokainën afgane, duke shërbyer si një portë kyçe për shpërndarjen e heroinës në të gjithë Europën. Shqipëria shërben si bazë për organizatat rajonale të krimit të organizuar. Të ardhurat e paligjshme pastrohen lehtësisht.
Dobësitë dhe tipologjitë
Pasuritë e patundshme pasurive (veçanërisht në zonat bregdetare) dhe projektet e zhvillimit të biznesitjanë ndër metodat më të popullarizuara të fshehur të ardhurat e paligjshme. Zbatimi i ligjit njeh nevojën për të luftuar pastrimin e parave, por mbetet i paefektshëm për të bërë këtë. Policia e Shtetit shqiptar ka një njësi të dedikuar për krimin ndërsa policia dhe prokurorët vazhdojnë të trajnohen mbi këtë temë. Është i nevojshëm një bashkëpunim më i mirë mes policisë dhe prokurorëve.
Ligjet për parandalimin e pastrimit të parave
Në vitin 2016, Parlamenti Shqiptar miratoi disa reforma të rëndësishme ligjore që synonin luftën kundër korrupsionit dhe krimit të organizuar. Reformat, nëse zbatohen siç duhen, do të ndikojnë pozitivisht në luftën kundër pastrimit të parave dhe krimit financiar. Në vitet e fundit, Shqipëria ka bërë përmirësime teknike në ligjin për pastrimin e parave. Shqipëria dhe Shtetet e Bashkuara nuk kanë një ligj të tillë të përbashkët, por bashkëpunimi është i mundur nëpërmjet konventave shumëpalëshe.
Mangësitë e ligjit për parandalimin e pastrimit të parave
Shqipëria ka një treg të konsiderueshëm të zi për ku kontrabandohn mallra të, kryesisht duhani, bizhuteritë, makinat e vjedhura, dhe telefonat celular. Kontrabanda është lehtësuar nga kontrollet e dobëta kufitare dhe doganat.
Zbatimi i ligjit
Ndërkohë që Qeveria e Shqipërisë miratoi reformat e kodit penal dhe ndryshimet legjislative në vitin 2012, përpjekjet e zbatimit kanë qenë të dobëta. Përkundër një numri të konsiderueshëm të hetimeve të pastrimit të parave, numri i ndjekjeve penale të pastrimit të parave mbetet i ulët. Në mesin e vitit 2016, vetëm katër raste të pastrimit të parave janë referuar në gjykatë për ndjekje penale, ndërsa shtatë të pandehur janë dënuar. Në vitin 2016, Zyra e Prokurorit të Përgjithshëm ka punësuar një kontabilist të tretë mjeko-ligjor për të ndihmuar në hetimin e rasteve.
Qeveria ka ndërmarrë hapa për të luftuar korrupsionin zyrtar, por ajo duhet të vazhdojë të trajtojë korrupsionin gjyqësor dhe prokurorial. Që nga heqja e imunitetit për gjyqtarët dhe zyrtarët e lartë në vitin 2012, prokurorët kanë hetuar të paktën 23 zyrtarë të nivelit të lartë, duke përfshirë 14 zyrtarë të zgjedhur lokalë, katër gjyqtarë, një nëpunës të gjykatës, tre prokurorë dhe një oficer policie. Juridiksioni mbi korrupsionin gjyqësor dhe korrupsionin e nivelit të lartë u transferua në Gjykatën e Krimeve të Rënda në mars të vitit 2014. Prokuroritë e udhëhequra nga Prokuroria e Krimeve të Rënda kanë dënuar dy gjyqtarë, një prokuror dhe një kryebashkiak për akuzën e korrupsionit. Dy gjyqtarë të tjerë dhe një prokuror të akuzuar për korrupsion presin gjyqin.
Më 22 korrik 2016, Shqipëria miratoi ndryshime thelbësore në Kushtetutën e saj për të reformuar sistemin e drejtësisë, duke përfshirë gjykimin e gjyqtarëve dhe prokurorëve për korrupsion dhe lidhje me krimin e organizuar dhe krijimin e një zyre të pavarur, të verifikuar dhe të monitoruar të gjykatave dhe prokurorive për rastet e korrupsionit të lartë, Korrupsionit dhe krimit të organizuar, që do të përfshinte trafikantët e organizuar të narkotikëve. Disa ligje të nevojshme për zbatimin e ndryshimeve kushtetuese u miratuan në tetor 2016. Shqipëria duhet të zbatojë ligjet në mënyrë efektive.
