Nga Edison Ypi
Po don me tërheq këmbëzën mbi tamth ?
Mos Kosovë.
M’len ta boj un’ s’pari rrugën e plumbit. Vi t’kallxoj çfar’ pash’. Ja, ika…dhe erdha.
Pashë kalorës trima t’bukur diva dardanë. Fluturonin mbi kuaj. Mposhtnin Keltë n’lufta t’përgjakta. Ishin aleatë me Trojanë. Sulmonin me shpata dhe mbroheshin me parzmoret më të mira të kohës, që i përgatisnin me duart e veta.
Pashë barinj që ëndërronin të bëheshin, dhe bëheshin, perandorë.
Pashë malësorë që thurnin balada dhe këndonin Epe kreshnikësh.
Pashë Isa Boletinin, Hasan Prishtinën, Abdyl Frashërin. Unë që jetoj në Shqipërinë Perëndimore, aty kuptova se si dhe pse duke pas’ Histori në thellësi, det me shkumë në perëndim, qiell blu përmbi, në lindje Ty Perri’, ëndërroj, jetoj i mbështjellë me Ëndërr.
Nuk bindesh ?! Ende nuk e heq gishtin nga këmbëza ?! Po nisem përsëri. Veç t’lutem, duro, mos e shkrep, prit…
Bënte ftohtë. Por toka ishte e ngrohtë dhe e shkrifët.
Dy bujq, dy fshatarë që e donin tokën, familjen, kanunin, veten, u ngutën të saktësonin identitetin e tyre fshatar brënda të cilit kishin qënë, ishin dhe do të jenë, gjithmonë krenarë.
Pashë një qytet me lumë dhe urë të therur në mes.
Pashë male dhe pyje ku endeshin Zana.
Pashë një xhami gjigande ndërtuar me gurë sjellë nga një manastir shkatërruar në Serbinë e thellë.
Pashë manastire ortodoksë, mistikë, sentimentalë, lotëndjellës.
Pashë parajsë Prizrenin aq afër me Kukës ferrin.
Pashë në shumë vende tre, katër, pesë, deri në dhjetë rresht një pas një, shtëpi identike gjigande disakatëshe vëllezërish në emigracion të cilat nga larg dukeshin si koshere bletësh.
Pashë një tank të KFOR-it që ruante një shtëpi rrethuar me tela me gjëmba ku gdhiheshin e ngryseshin dy pleq serbë burrë e grua.
Në një kafene, kafexhiu që e kuptoi prej nga vija, bëri sikur nuk kishte kusur. E ke prej mejet, tha, mirardhç. Ndoshta nuk vij këtu përsëri o kafexhi. Do vish do vish, tha menushëm kafexhiu. U baft si thu Ti kafexhi.
Pashë një bujk i cili sapo kishte kaluar tërthor rrugën me traktor dhe po pastronte baltën e sjellë me rrotat e traktorit të vet mbi asfaltin e të gjithëve.
Takova miq të mirë që kanë gjith’ jetën që mendojnë ditë e natë për Kosovë e Shqipëri.
Dëgjova muzikë kosovare, të Shqipërisë së mesme, të jugut, të veriut. Dëgjova Jazz, Blues. Diku “Kënga e Traktoristit me Mësuesen”. E kanë marrë për këngë dashurie. Ec e mbushua mendjen se nuk ka qënë kurrë e tillë por thjesht propagandë.
Në një restorant te një çarshi e vjetër djegur nga sërbi, pronari tha se para djegjes së çarshisë një serb i kishte bërë këtë propozim; Po e ruaj unë nga djegja. Nëse këtu do mbetemi ne, restoranti do bëhet i imi. Nëse do vini ju, e gëzofsh ti. Në restorantin e kësaj dileme shekullore hëngra Pasul madhështor solidariteti ballkanik dhe piva dhallë mbijetese shqiptarie.
Akoma gishtin në këmbëz ?!
Po nisem përsëri…e ja erdha.
Takova tradicionalin e pa mposhtur, konservativin e pa shërueshëm t’Suharekës duke pi raki’ përzi me uj’ t’gazum.
Takova një fëmijë në Prizren. Çfarë je ti ? e pyeta. Tyrk, tha, jam.
Në Fush Kosovë më ndali një autostopist fukara serb i cili m’lypi dhjetë Euro. Nuk ja dhashë sepse mu duk shqiptar.
Afër Ferizajt më ndali një tjetër autostopist fukara shqiptar kosovar i cili m’lypi njëzetë Euro. Ja dhashë sepse mu duk serb.
Takova një mesoburrë që ja kishin ndal kerrin në një postbllok me roja shqiptare. Qeshte. Hajt more, tha, nuk ma nalën kerrin shkiet, djemt tan’ ma nalën. Edhe mos me ma dhon kurr’ çat kerr, hiç s’mbohet von’.
Takova njërin i cili më bëri dy kërkesa; t’i gjeja një nuse në Tiranë, dhe t’i sillja nga Shqipëria një Kalashnikov.
Takova disa që flisnin me gjuhën e Zërit të Popullit të viteve ’70.
Po shoh që u zbute pakëz Perri’. Gishtin e largova por dorën s’e ule. Është natë, është terr, ja po nisem përsëri, dhe vij shpejt.
Në Istog më ndali një pastbllok spanjoll. Ushtari që kontrolloi makinën fërshëllente “La leyenda del Beso”. Gjithçka në rregull. Hasta siempre comandante.
Ndërkombëtarë fukarenj me ngjyrë kan’ ardh’ nga kahmos, nga vendet më të humbura të Dheut. Paguhen mirë. E mu’ për këtë prej Kosovet kurr’ nuk dun m’u largu.
Kqyra burokrata, fosila, ndryshqe, mbetun ora, krejt si n’Shqipni.
Ma shpifën do soc-artista.
Më kallën do akademika.
Më zbavitën do rokera, kullera.
Ngrije Kokën Kosovë. Rrugën e plumbit disa herë për Ty e bëra. Hiqe gishtin nga këmbëza.
