Xhon Klaverhauzi ishte fytyrëmadh si hëna e plotë. E kini parasysh tipin, me mollëzat e zgjeruara, me mjekrën dhe ballin që pështjellohen me faqet duke formuar një rrumbullakësi të plotë dhe hundën e gjerë, të vogël dhe rondokope, saktësisht në qendër të rrethit, të shtypur në mes të fytyrës, si të kishin përplasur brumin e bukës në tavan. Pikërisht për këtë e urreja, është ky motivi për të cilin ishte bërë një fyerje e vërtetë në sytë e mi e më ngjante se dhe dheu qe rënduar nga qenia e tij.
Të jetë si të jetë, unë e urreja Xhon Klaverhauzin. Jo se më kishte bërë atë që zakonisht quhet një padrejtësi ose më kishte punuar ndonjë rreng. Asgjë nga gjithë këto. Ligësia e tij ishte e një natyre më të thellë, më të hollë, kaq bishtnuese dhe e papërcaktueshme, saqë është e pamundur të shpjegohet me fjalë. Gjëra të këtij lloji na rastisin ndonjëherë në jetë. Shohim dikë për herë të parë, dikë, për të cilin para një grime as që ëndërronim se ekzistonte; e megjithëkëtë, qysh nga çasti i parë i takimit, mendojmë: “Ky njeri nuk më pëlqen”. Përse jo? Eh, përsenë nuk e dimë, dimë vetëm se nuk na pëlqen. Ndjejmë neveri, ja kjo është. Kështu shkoi dhe me Xhon Klaverhauzin.
Ç’të drejtë kishte ai njeri për të qenë i lumtur? E megjithatë ishte optimist. Ishte i këndshëm dhe qeshte shpesh. Çdo gjë i shkonte mbarë, që qoftë i mallkuar! Ah! Ajo qenia e tij aq e lumtur më acaronte thellësisht! Që qeshnin njerëzit e tjerë, nuk më bezdiste. Madje qeshja dhe unë, para se të takoja Xhon Klaverhauzin.
Por e gajasura e tij më pezmatonte, më çmendte! Nuk kishte gjë nën këtë diell që të arrinte të më pezmatonte dhe të më çmendte asisoj. Më hante shpirtin, më pushtonte dhe nuk më braktiste më. Ishte një e qeshur e pafundme, e stërmadhe. Ishte gjithnjë me mua, fjetur dhe zgjuar, që ziente e gumëzhinte në telat e zemrës sime si një limë gjigante. Sapo dilte drita, përshkonte me britma fushat dhe vinte të më prishte ëndrrat e ëmbla të mëngjesit. Në dritën e dhimbshme verbuese të mesditës, kur çdo gjë e gjelbër ul kokën dhe zogjtë tërhiqen në zemër të pyllit e natyra përgjumet, madhështorja “Ha! Ha!” e “ Ho! Ho!” ngjitej drejt qiellit për të sfiduar diellin. Dhe në errësirën e mesnatës, nga rrugët e vetmuara që merrte për t’u kthyer në shtëpi, të qeshurat e tij trashanike arrinin kobzeza deri tek unë dhe më shkundnin nga gjumi, më bënin të përpëlitesha në shtrat dhe të ngulja thonjtë në jastëk.
Një herë, dola vetëm ndajnate e ia çova bagëtinë nëpër fushat e mbjella dhe në mëngjes e dëgjova të klithte atë të qeshurën e vet ndërsa largonte kafshët. “S’ka gjë”, tha, “nuk mund të fajësohen të varfrat kafshët budallaqe, nëse morën për nga kullotat më të mira”.
Kishte një qen që quhej Mars, një kafshë e shkëlqyer, gjysmë levrieri skocez, gjysmë qen Shën Umberti, që i ngjante pak të dyve. Marsi ishte gëzimi i tij më i madh dhe rrinin gjithnjë bashkë. Prita kohën e duhur dhe një ditë, kur u paraqit rasti, ndolla kafshën dhe e bëra të lumtur me një biftek të helmuar. Ngjarja nuk i bëri aspak përshtypje Xhon Klaverhauzit. Vazhdonte të qeshte nga zemra, më shpesh se kurrë dhe fytyra e tij i ngjante një hëne të plotë, si gjithmonë.
Atëherë i vura zjarrin mullarëve dhe grazhdit të tij, por të nesërmen (ishte e diel), doli nga shtëpia i qeshur dhe i lumtur.
“Ku po shkon?”, e pyeta, ndërsa ecte rrugicave.
“Trofta”, gjegji dhe fytyra i ndriçoi si një hënë e plotë. “Më qan syri për trofta”.
Është parë ndonjëherë një njeri kaq i pamundur? Gjithë të korrat mbledhur në mullarë dhe grazhd ishin bërë tym. E dija se nuk ishte i siguruar, por ai, megjithëqë e dinte se e priste një dimër i acartë dhe i skamur, shkonte i gëzuar në kërkim të troftave, vetëm sepse “i qante syri për to”. Nëse do të ishte ulur mbi ato vetulla një hije trishtimi, nuk ka rëndësi se sa e lehtë, nëse do të kishte ndryshuar ajo shprehje kau, në një fytyrë serioze dhe të stërgjatë e më pak të ngjashme me hënën, nëse do të qe larguar ajo buzëqeshje nga buzët e tij, jam i sigurt se do t’ia kisha falur të qenit në botë, por jo, fatkeqësia e bënte më të qeshur.
E fyeva. Më pa ngadalë, duke buzëqeshur i çuditur.
“Unë jam kundër teje? Përse?”, pyeti avash. Pastaj filloi të qeshte. “E di që je qesharak? Ho! Ho! Do të jesh shkatërrimi im! Ha! Ha! Ha! Ho! Ho! Ho!”
Ju ç’do të bënit? Kjo s’mund të durohej.
Gjaku i Judës, sa e urreja! Dhe pastaj ishte ai emër – Klaverhauz! Ç’dreq emri! Nuk është i pakuptimtë? Klaverhauz! Zot i mëshirshëm, përse Klaverhauz? Nuk bëja tjetër, veçse përsërisja këtë pyetje. Nuk do të kishte asgjë nëse do të quhej Smith, Braun ose Xhons – po Klaverhauz?! Ua lë juve në dorë. Përsëritjani vetes tuaj – Klaverhauz. Dëgjoni ç’tingull qesharak – Klaverhauz! A ka të drejtë të jetojë një njeri me emër të tillë? Po ju pyes juve.
“Jo”, do më përgjigjeni. “Jo”, thashë edhe unë.
Më ra ndërmend për borxhin që më kishte. E dija se me grazhdin dhe tërë të korrat e djegura, nuk do të ishte në gjendje t’i bënte ballë. Atëherë veprova në mënyrë që të kalonte në duart e një fajdexhiu dinak dhe kurnac, i cili do ta mbante gojën mbyllur. Nëpërmjet tij, pa dalë personalisht, bëra që t’i bllokohej e drejta e dëmshpërblimit dhe Xhon Klaverhauzi pati pak ditë (asnjë më tepër nga ato që lejon ligji, besomëni) për të shpërngulur plaçkat dhe armët nga prona. Pastaj bëra një xhiro për të parë si do ta priste, duke menduar se kishte banuar atje për më shumë se njëzet vjet, por ai më doli përpara, duke luajtur ato sytë si të kaut dhe drita shkëlqente e shpërhapej në fytyrën e tij, deri sa u bë si hëna e plotë. “Ha! Ha! Ha!”, qeshte. “Ç’dreq çapkëni, djali im i vogël, me të vërtetë e bukur! E ke dëgjuar ndonjëherë një histori të tillë? Lermë të ta tregoj. Ishte poshtë te lumi, tek po luante mbi breg, kur ledhi u shemb duke e përbaltur. ‘Baba!’, filloi të bërtiste, ‘një pellg i madh fluturoi dhe më qëlloi’”.
Ndaloi, duke pritur që të bashkohesha me atë të qeshur skëterre.
“Unë nuk gjej asgjë për të qeshur”, ja preva shkurt dhe e kuptova që mora një pamje të athët.
Më pa i mrekulluar dhe ja ku u duk drita e mallkuar që shkëlqente e shpërhapej siç kam thënë. Fytyra i ndriti e butë dhe e ngrohtë si hëna e verës dhe më në fund arriti e qeshura: “Ha! Ha! Kjo po që është e bukur! Nuk gjen asgjë, ë? Ha! Ha! Ho! Ho! Nuk gjeka gjë! Hajde këtu, dëgjo. E ke parasysh një pellgaçe…”
Ktheva majat nga thembrat dhe shkova. Kjo ishte e fundit. Nuk mundesha më. Duhej të mbaronte dhe shpejt, mendova, që qoftë i mallkuar! Toka duhej të lirohej nga ai. Dhe ndërsa ngjitja kodrën dëgjoja të qeshurën e përbindshme të jehonte deri në qiell.
Epo mirë, unë mburrem se jam një tip që bën gjëra të pastra dhe kur e ndava që do ta vrisja Xhon Klaverhauzin, vendosa ta bëja në një mënyrë që të mos turpërohesha më vonë. I urrej punët e bëra keq, e urrej mizorinë. Ka diçka që më neverit në idenë se mund të qëlloj një njeri të paarmatosur; puh, ka përse të ndihesh keq! Ndaj, nuk kisha asnjë dëshirë ta qëlloja Xhon Klaverhauzin (oh ai emër!), ta therja apo ta dendja me kopaçe. E jo vetëm që isha i tunduar ta bëja me art dhe saktësi, por doja të largoja nga vetja çdo hije të mundshme dyshimi.
Për këtë qëllim vrava mendjen dhe pas një jave zjarrmie plani doli në dritë. Atëhere iu vura punës. Bleva një femër kokeri spaniel pesë muajshe dhe iu vura me mish e me shpirt stërvitjes së saj. Nëse ndonjeri do të më kishte spiunuar, do të vinte re se e gjithë stërvitja qëndronte vetëm në një gjë. I mësova qenit, të cilit i ngjita emrin Belona, të rimerrte shkopinjtë që hidhja në ujë dhe jo vetëm të shkonte e t’i merrte, por t’i sillte menjëherë, pa i përtypur ose lozur. Nuk duhej të ndalonte për asnjë shkak, por të dorëzonte shkopin me gjithë shpejtësinë. I mësova zakonin që të largohesha duke vrapuar, në mënyrë që të më ndiqte me shkopin në gojë, derisa të më arrinte. Ishte një kafshë inteligjente dhe ia mori shijen lojës me kaq entuziazëm, saqë shumë shpejt mbeta i kënaqur. Pas kësaj, kur mu paraqit rasti, ia dhurova Belonën, Xhon Klaverhauzit. E dija se ç’do të bënte, sepse isha në dijeni të njërës prej dobësive të tij dhe e njihja mëkatin e fshehtë me të cilin njollosej rregullisht dhe pandreqshmërisht. “Jo”, tha, kur i vura në dorë fundin e litarit. “Nuk e ke me gjithë mend”. Shqeu gojën dhe buzëqeshja i mori të gjithë atë të mallkuarën fytyrëhënë. “Unë, ha, ha, unë, mendoja njëfarësoj, se nuk të pëlqeja”, shpjegoi. “A nuk është qesharak ky gabim?”. Dhe ky mendim e bëri të mbante brinjët nga të gajasurat.
“Si quhet?”, më pyeti në kulmin e së qeshurës.
“Belona”, iu përgjigja.
“Ha! Ha!”, qeshi nën buzë. “ Ç’dreq emri?”
Kërcëllita dhëmbët, sepse gazi i tij më bënte të dridhesha e i thashë me gjysmë zëri: “Ishte gruaja e Marsit”.
Në atë pikë, drita e hënës së plotë filloi të dallgëzonte në fytyrën e tij, derisa shpërtheu: “Ishte qeni që kisha më parë. Më duket se tani është vejushe. Ho! Ho! Ho! Ha! Ha! Ha!”, më bërtiti nga pas, saqë u ktheva dhe përnjëherë ia dhashë vrapit mbi kodër.
Java kaloi dhe të shtunën mbrëma i thashë: “Do të ikësh të hënën vërtet?”.
Bëri një shenjë me kokë dhe buzëqeshi.
“Atëherë nuk do të kesh më rast për të kapur ca nga ato troftat ‘për të cilat të qan syri’”.
Nuk e kuptoi që po skërmisja dhëmbët. “Oh, nuk e di”, tha duke qeshur me veten e vet. “Nesër do të bëj çmos”.
Kështu qeshë dyfish i sigurt dhe u ktheva në shtëpi, duke kërcyer si i marrë.
Ditën tjetër, herët në mëngjes e pashë të kalonte me një nasë e një thes jute dhe Belona fugonte pas tij. E dija ku qe drejtuar. U kacavara deri në majë të malit, duke kaluar nën pyll. I kujdesshëm që të mos më shihte, ndoqa kreshtën për rreth dy milje dhe mbërrita në një amfiteatër natyror midis kodrave, ku përroi binte në një humnerë dhe e mbante frymën në një pus të gjerë e të qetë formuar nga një pritë shkëmbinjsh. Ky ishte vendi! U ula në një shkëmb nga ku mund të shikoja çdo gjë që ndodhte dhe ndeza llullën.
Nuk kishin kaluar veçse pak minuta, kur Xhon Klaverhauzi mbërriti duke çaluar përgjatë shtratit të përroit. Belona i sillej rrotull dhe të dy ishin lart nga morali. Të lehurat e shkurtra dhe të gëzuara të qenit përziheshin me notat më të thella që dilnin nga gjoksi i njeriut. Me të mbërritur tek pusi, hodhi përtokë nasën dhe thesin e jutës dhe nxori nga xhepi diçka që ngjasonte me një qiri të gjerë e të trashë. Unë e dija se ishte një copë “gjiganti”; ky ishte mjeti i tij për të zënë trofta. I zinte me dinamit. Rregulloi fitilin, duke lidhur rreth “gjigantit” një copë pambuk. Pastaj i vuri zjarrin dhe hodhi eksplozivin në pus.
Si një rrufe, Belona u vërsul në ujë, në ndjekje. Duhej të kisha bërtitur me gjithë frymën nga gëzimi. Klaverhauzi i ulëriti nga pas, por pa sukses. E qëlloi me dhé dhe gurë, por qeni vazhdoi të notonte i patrazuar derisa kapi copën e gjigantit; pas kësaj u rrotullua si një fugë dhe iu drejtua bregut. Në atë çast, për herë të parë, ai e kuptoi se qe në rrezik dhe filloi të vraponte. Siç e kisha parashikuar, duke ndjekur planin tim, qeni mbërriti bregun dhe iu qep pas thembrave. Oh, po ua them unë, ishte fantastike! Siç shpjegova, pusi gjendej në një farë amfiteatri. Mund të kapërcehej përroi, si poshtë, si sipër, duke kaluar nëpër gurët e një vau. Njëri pas tjetrit, sipër dhe poshtë, para dhe prapa mbi gurë, vraponin me gjithë frymën Klaverhauzi dhe Belona. Kush mund ta mendonte se një njeri kaq i ngathët vraponte kaq shpejt, por vraponte dhe Belona prapa tij me të katra fitonte terren. Pastaj, në çastin kur e arriti me një kërcim, duke afruar hundën e saj tek gjunjët e njeriut, pati një shkreptimë të menjëhershme, një duhi tymi, një plasje e tmerrshme dhe aty ku një çast më parë ishte një njeri dhe një qen, nuk ngeli gjë tjetër, veçse një vrimë e madhe në tokë.
“Vdekje aksidentale ndërsa peshkonte ilegalisht”. I tillë qe vendimi i gjykatës dhe i koronerit. Ja përse mburrem me artin dhe saktësinë me të cilën i dhashë fund Xhon Klaverhauzit. Punë e pastër, pa mizori; asgjë për t’u turpëruar gjatë ndodhisë. Besoj se edhe ju e mendoni kësisoj. E gajasura e tij prej skëterre nuk do të jehojë më mes kodrave dhe fytyra e tij e trashë prej hëne të plotë nuk do të ngrihet sërish të më mundojë. Tani i kaloj ditët në paqe dhe natën bëj gjumë të qetë.
