Qeveria e Kosovës ka paralajmëruar se në sezonin e dimrit do të ketë reduktime të energjisë, për shkak të mungesës së kapaciteteve prodhuese për të mbuluar kërkesën dhe çmimit të shtrenjtë të importit të rrymës.
Kriza e paralajmëruar energjetike dhe rekomandimet e Qeverisë së Kosovës që qytetarët ta kursejnë atë, pasi mund të ketë edhe reduktime gjatë periudhës së dimrit, shumë qytetarë kanë filluar të sigurojnë alternativat më të lira për tu ngrohur gjatë muajve të ftohtë.
“Shpëtimi” i vetëm duket se kanë mbetur drutë dhe qymyri.
“Kam vendosur të ngrohem me qymyr dhe me dru. Qymyrin e kam paguar 200 euro, ndërsa metrin e druve nga 70 deri në 80 euro”, thotë Agroni qytetar nga Prishtina.
Kurse, shitësit e thonë se kërkesat për blerje të thëngjillit janë shtuar shumë për këtë vit.
“Krahasim me vitin e kaluar, sivjet kërkesa për qymyr është rritur shumë. Nëse porositë këto ditë qymyr, deri në një javë eventualisht dy nuk ka mundësi për furnizim me qymyr, pasi numri i kërkesave është shumë i madh”.
Nga shtimi i madh i ngrohjes me dru dhe qymyr, ekspertët thonë se do të ulet edhe cilësia e ajrit e rrezikohet shëndeti i njerëzve.
Profesori universitar, ekspert i mjedisit, Zeqir Veselaj, në nju deklarim për media ka thënë se është e pritshme që në një krizë energjetike dhe ngritje të çmimeve, goditen më të varfrit dhe qytetarët do të gjejnë alternativa të tjera më të lira. Por, ai theksoi se sivjet ndotja e ajrit do të jetë më lartë.
Shfrytëzimi i rritur i këtyre resurseve fosile, që të dyja njihen si lëndë fosile me karbon të rëndë, pritet të ketë edhe rritje të shkarkimeve ndotëse dhe prishje të mëtejme të cilësisë së ajrit ambiental, që edhe ashtu me të gjitha matjet nga institucionet vendore e ndërkombëtare, del që të jetë shumë i rënduar. Orientimi do të jetë drejt blerjeve së resurseve ose burimeve energjetike më të lira, siç janë druri dhe qymyri, por të cilat e kanë koston më të rëndë në cilësisë e mjedisit e më konkretisht ajrit ambiental që e thithim.”
Në përpjekje për të përballuar këtë krizë, ministria e Ekonomisë në Kosovë ka paraqitur një plan për mbështetjen financiare të qytetarëve për blerjen e pajisjeve për ngrohje që shpenzojnë më pak.
Ministrja e Ekonomisë, Artane Rizvanolli, deklaroi se paketa ka vlerën e 6 milionë eurove.
“Pajisjet që do të subvencionohen nëpërmjet kësaj thirrje përfshijnë kaldajat me biomasë dru, pelet, briket që do të subvencionohen deri në 70 për qind të vlerës së investimit, ose deri në një mijë e 200 euro. Pompat termike të cilat ulin shpenzimin e energjisë elektrike deri në 70 për qind do të subvencionohen deri në 30 për qind ose deri në dy mijë e 500 euro. Kondicionerët eficient të cilët ulin shpenzimin e energjisë deri në 70 për qind do të subvencionohen deri në 40 për qind të vlerës ose deri në 400 euro. Stufat indivduale eficiente me biomasë – dru, të cilat për familjet që janë pjesë e skemës sociale do të subvencionohen deri në 90 për qind”.
Ajo theksoi se me këtë skemë planifikohet të mbështeten rreth dhjetë mijë familje, të cilat do të kursejnë rreth 70 për qind të konsumit të energjisë, që në total i bie rreth 12 milionë euro kursim gjatë këtij dimri.
Ekspertë të sistemit energjetik thonë se masat e qeverisë janë të dobishme por të pamjaftueshme për të përballuar situatën e krijuar.
Dardan Abazi hulumtues në Institutin për Politika Zhvillimore (INDEP) i ka thënë se subvencionimi është dashur të nisë më herët.
“Ndonëse ne i mirëpresim masat si të tilla, konsiderojmë se ato janë edhe të pamjaftueshme por edhe të vona si masa. Jemi në muajin tetor kur tashmë fillon sezona e ngrohjes së qytetarëve, moti vetëm se është përkeqësuar, ndërsa vetëm tani ministria e Ekonomisë e ka shpallur këtë skemë. Ne vlerësojmë se kjo u ka lejuar njerëzve shumë pak kohë që edhe të informohen mbi skemën që është hapur, edhe nuk janë ofruar informata të bollshme për qytetarët se si të aplikojnë. Në anën tjetër sasia e cila do të jepet, pra për rreth dhjetë mijë konsumatorë nuk është e mjaftueshme që të zbusë në masën e duhur për këtë vit kërkesën për energji”.
Qeveria e Kosovës ka paralajmëruar se në sezonin e dimrit do të ketë reduktime të energjisë, për shkak të mungesës së kapaciteteve prodhuese për të mbuluar kërkesën dhe çmimit të shtrenjtë të importit të rrymës.
Ekzekutivi u ka bërë thirrje qytetarëve që ta kursejnë rrymën gjatë dimrit, në mënyrë që niveli i reduktimeve të ulet.
Korporata Energjetike e Kosovës (KEK), me dy termocentralet, Kosova A dhe Kosova B, mund të prodhojë energji deri në 800 megavat në orë, kurse nevojat e konsumatorëve, në ditë dimri, arrijnë deri në 1.300 megavat në orë. Diferenca tjetër sigurohet nga importi./MONITOR
