Nga Iva Tiço/
Me një rrapëllimë të madhe, duke ngritur një re pluhuri rretheqark, fadroma shemb një nga muret e shtëpive të vjetra përballë pallatit ku banoj, teksa unë u jap këmbëve sa më shpejt, bashkë me qenin, që e kam nxjerrë për shëtitjen e mbrëmjes, që të shmag rrëmujën. Do isha ndjerë shumë më e bezdisur duke menduar sesa net të tjera pa gjumë do duhet të kaloj sa të hapet gropa e pallatit apo se si edhe këtë dimër rrugica e sapoasfaltuar dhe trotuari do të prishen sërish nga ndërtimi i saponisur… Do isha ndjerë shumë më e nervozuar, nëse teksa u jap këmbëve me nervat tel dhe qenin që vrapon, aroma e një fiku të egër, që ia ka dalë të kalojë tymin, nuk do të më mbrrinte deri tek hundët, për të më kujtuar që nga nesër ndoshta, ajo pemë nuk do jetë më aty, tek cepi i rrugës.
Nuk e kam parë kurrë të bëjë një kokërr të vetme në këto njëmbëdhjetë vjet që banoj në zemër të Tiranës e megjithatë e kam ndjerë çdo ditë që ishte aty. E kam ndjerë çdo buzëmbrëmje, bashkë me erën e dorëzonjave mbi disa porta pak më tej, e kam nuhatur për ndoca sekonda, ndonjëherë mund edhe të kem menduar nxitimthi “sa erë e mirë” dhe kam vijuar më tej, me qenin me litar apo me celularin në kushediseçfarë chat-i në whatsapp… Pak herë më ka bërë të mendoj se kjo ka qenë aroma e çdo mbrëmjeje vere në fëmijërinë time, shumë kilometra larg prej këtu, në shtëpinë e madhe me oborr. Siç nuk jam kujtuar më për erën e luleve të limonit në pranverë, për pushin e plepave pas shtëpisë, për hurmat farëzeza, për rrushin me erë që e urreja pikërisht për atë erë, që dukej se ndillte grerëzat, për hijen e dendur të portokallit të madh mbi dritaren e dhomës së gjumit apo për erën e druve në bimsat e shtëpisë, ku herë për qejf e herë e dënuar sepse kisha bërë shumë gabime, vizatoja mureve me shkumës apo luaja me mësuese… Që nga dita kur bashkëfirmosa shembjen e asaj shtëpie, për të ndërtuar aty një pallat, ndoshta i kam vënë dhe një fre kujtesës: mos mendo asgjë që të të përmallojë dhe ec përpara.
Një bashkëfirmë për atë që e quajmë zhvillim. Qëkur qytetet u bënë qytete, të gjithë bashkë, kush më shumë e kush më pak, kemi pranuar që kullat e betonit të ngrihen mbi kujtimet tona. Disa për arsye strehimi, të tjerë për çështje trashëgimie dhe ndarje pronash, kush sepse fiton më shumë apartamente dhe dyqane, kush sepse nuk ka mundësi financiare të restaurojë banesën e vjetër. Të tjerë që nuk kanë mundur ende ta bëjnë, ankohen se nuk gjejnë dot gjuhën dhe nuk bien dakord me bashkëpronarët e tjerë, apo presin dikë që t’u ofrojë më shumë. Askënd nuk kam dëgjuar të refuzojë një plan të tillë “zhvillimi”, duke menduar për fikun apo portokajtë. Ama, siç bëjnë gjithë qytetarët modernë të këtij shekulli, të gjithë së bashku ankohemi nga mëngjesi në darkë për betonin, për mungesën e gjelbërimit, nuk lëmë jeshillik pa fotografuar dhe nxjerrë në Instagram apo nuk rrimë dot pa kënduar në kor, të prekur e të përmalluar këngën e Celentanos “Ragazzi della via Gluck”: Kjo është historia e njërit nga ne/ edhe ai i lindur në rrugën Gluck… / atje ku kishte bar tashmë gjendet një qytet/ dhe ajo shtëpi mes gjelbërimit tani kushedi ku do jetë… / eh, jo, nuk e di, nuk e di përse/ vijojnë të ndërtojnë shtëpi dhe nuk lënë më bar…”,
Kjo pra është historia e njërit nga ne. E imja. E të gjithëve ve. Aty ku ka pasur bar e pemë po ngremë qytetet tona, kullat tona, për të cilat firmosim, marrim kredi, i blejmë, i shesim, i quajmë pasuri të patundshme… Derisa një aromë fiku e egër na kujton se ç‘kemi humbur, se si kemi bërë paktin që edhe të mos të kujtojmë. Sepse kur kujton, të dhemb. Edhe ajo aromë fiku mund të të bëjë të shkasin dhe dy pika lot, që duhen fshirë urgjentisht pa t’i parë askush në rrugë… E kush do të të besonte që mund të qash për të tilla gjëra?! Se ndonëse ke zgjedhur betonin, qytetin, zhvillimin, sa herë shtrihesh për të fjetur harron që pas shpine ke derën e ballkonit dhe të duket se në vend të saj është dritarja me grilat e rënda të gjelbra dhe portokalli i madh… Je e dënuar: edhe pse nuk e mendon kurrë, hija e tij të përndjek, si djemtë e rrugës Gluck.
tiranapost.al
