Gazeta italiane “Corriere della sera”, i ka kushtuar një reportazh Shqipërisë, kësaj herë në një rrugëtim magjepsës në jugun e vendit. Në shkrimin e publikuar nga gazeta, zbulohet një tjetër pasqyrë e Shqipërisë së jugut. Në artikull përmenden kështjellat shekullore, peisazhet e rralla piktoreske, ushqimet tradicionale, mes tyre byrekun dhe procesin e përgatitjeve të zahireve të dimrit.
Një fotogaleri mbresëlënëse e “syrit” vëzhgues të eksploratorëve që zgjodhën të zbulonin për botën thesaret e fshehura të jugut të vendit tonë.
Artikulli i plotë
Shqipëria jugore është një vend që duhet eksploruar pasi rezervon shumë surpriza. Lumenjtë që rrjedhin mes mureve të ngushta dhe të thella të shkëmbinjve, natyra e egër, fshatrat dhe burimet e gurit. Ja vlen të gërmosh në thesaret e saj të fshehura.
Qendrat urbane të Unesco Heritage dëshmojnë për bashkëjetesën e lashtë paqësore midis kulturave dhe feve të ndryshme. Kjo është Shqipëria e Jugut, drejtimi i ri i udhëtimit është nga Tirana në Berat, Skrapar, Permet, Gjirokastër, rrethe që shndrisin si qytete me hotele me hijeshi të thjeshtë dhe taverna të përballueshme.
Përafërsisht rreth 130 kilometra rrugë lidhin kryeqytetin me Beratin, që priten nga lumi Osum, i shpallur pjesë e Trashëgimisë Botërore të UNESCO-s në vitin 2008. Shpirti historik është në brigjet e lumit, në rrethet Magdalem dhe Goricë, ku xhamitë dhe kishat ortodokse mesjetare zbukurojnë qytetin.
“Tavolina në natyrë të hotelit Muzaka (Gorica) të dhruon spektaklin e shtëpive tradicionale osmane në kodër dominuar nga Kalaja,”- zbulon Bridges, drejtuesi i projektit të Agjencisë Italiane për mbështetjen e Bashkëpunimit për Zhvillim, duke kujtuar se “Muzaka është pjesë e konsorciumit të ri Pro-Berat: ne punojmë së bashku në marketing, përgatitjen e stafit, promovimin e territorit .
Po të ecësh 200 metra më tej përpara të del kalaja e shekullit të trembëdhjetë, me ndërtesa fetare dhe Muzeun Onufri në mes të shtëpive të vjetra, dyqane artizanale, restorante me tarraca të fshehura si ajo panoramike e restorantit Klea, pranë hyrjes kryesore. Nga ana tjetër, flamuri me stemën kombëtare qëndron gjithmonë i ngritur pasi feja e shqiptarit është shqiptaria.
Nga maja e Kalasë, ndiqni Osumin poshtë drejt Skraparit, ku Cesvi ka hapur një zyrë turistike në pallatin qendror të Kulturës. Këtu lumi zhytet në kodrat e bukura dhe të pyllëzuara, të cilat në pranverë duhet të kalohen me rafting në kanione, ose duke eksploruar rreth gjashtëdhjetë kilometra.
Me kanonë e udhëhequr nga guidat mund të arrish më në jug, në lumin Langarice, për të vizituar edhe burimet natyrore termike të Benje.
Ky është Përmeti, qyteti i luleve dhe i festivaleve multikulturorë që zhvillohen në muajin qershor.
Me grupin tonë, na u bashkuan edhe 7 deri në 10 djem shqiptarë që e zotëronin mjaft mirë italishten, na rrëfyen se shtigjet që kishim përpara ishin një rrugë e shkëlqyer për të mbërritur në shtëpitë e gurit në Frashër Patran dhe Leusa ku ndodhet dhe kisha ortodokse të Shën Mërisë, një thesar të pikturave murale bizantine: një hajmali.
Malet që ndajnë Përmetin nga Gjirokastra duke kaluar përmes grykës spektakolare në Këlcyrë, deteve vertikale të pishave dhe shumë burime të ujit, derisa të shohësh kështjellën nga një distancë “të mbrojtur.” Qyteti, gjithashtu është në Trashëgiminë Botërore të UNESCO-s (2005).
Muzetë, dyqanet, restorantet e kohëve të tjera
Pjesa më e vjetër e kështjellës daton në shekullin e 13-të, ndërsa kulla e orës daton në fillim të viteve 1800. Po të futesh brenda ka një hije të rëndë, korridoret dhe tavane janë me harqe guri dhe më pas ndodhet hapësira e rezervuar për Muzeun Kombëtar të Armatimeve Shqiptare.
Përtej mureve të qytetit ndodhet lugina e gjerë e lumit Drin dhe pamja panoramike të Bazarit, një lagje otomane që ngjitet në kodër. “Një pjesë e rrugëve është e veshur me kalldrëm punuar nga artizanët me dru liri,”- na rrëfen Refik Aliko, që punon me CESVI, ku jep seminare të cilët shpjegojnë edhe se si bëhen rezervat e ushqimeve dimërore, si trushtë dhe gjellëra të ndryshme tradicionale. Aliko na shtroi raki, një nga specialitetet e rrushit dhe frutave të ndryshme.
Pastaj arritëm në një kodër ku në një nga restorantet me tarracë sheh luginën teksa shijn një drekë më mish qengji dhe vici, perime, djathëra dhe byrek. Në çdo tavolinë nuk mungojnë as pjatat me sallatë.
