Nga Fahri Xharra
E them edhe ndryshe, të kërkosh nga mjegulla që të ndriçojë rrugën e humbur për të gjetur vetveten nuk duket punë e mençme. Apo jo? Bibliotekat tona nuk guxojmë t’i djegim.Por, nejse unë po vazhdoj me tregimin tim.
Më lejoni që për fillim të shkruaj ashtu si e gjeta: “SAMOTHRACE sam’-o-thras (Samothrake, “the Thracian Samos”; the King James Version Samothracia, sam-o-thra’sha; the island was formerly Dardania; for change of name see Pausanias vii.4,3; Strabo x.457, and for a full discussion Conze, Hauser and Benndorf, Neue Untersuchungen auf South, 1880): https://www.biblestudytools.com/encyclopedias/isbe/samothrace.html
Pra, si e shihni edhe në hartën e sipërme Samothrakia është një ujdhesë që dikur ishte Dardania (e thonë edhe Pausania, Strabo-ja). Pra, ujdhesë në Detin e Egjeut, përballë grykës së Lumit Hebra. Maja e lartë e malit mbi një mijë metra përmendet edhe në Iliadë si ulëse e Posejdonit.
Ujëdhesa ishte e përmendur për shkak të shenjtërisë së saj, por edhe si vend kulti i Kabeirëve, për të cilët Herodoti thotë që rrjedhin nga banorët pellazgë (Aristofani Pax 277). Misteret lidhen me adhurimin e zotnave te Eleusit, por nga këtu fillojnë edhe misteret e besimeve të Filipit të Maqedonisë dhe Olimpisë, gruas së tij.
“Ashtu si Kartagjenasit dhe Spartanët edhe Maqedonët i takojnë popujve të heshtur të detit të vjetër Mesdhetar, sepse gjithçka që dimë për ata është shkruar nga të tjerët – dhe të gjitha shkrimet ose ishin të pa argumentuara si duhet ose të shkruara rastesisht apo me armiqësi” – E.N. Borza.
(Kaloi plotë një vit nga djegia e Bibliotekës Kombëtare.
Asaj kohe, shqiptarëve ju tha…
Se, do të kryheshin hetime…
Se, shumë shpejt, do të njoftohej lista e librave të djegur dhe të dëmtuar…
Se një grup “ekspertësh” do të vlerësonin dëmin që i ishte shkaktuar kulturës shqiptare.
Sot, mbas një viti, nuk dimë asgjë…
Sa libra u dogjën?
Sa libra u dëmtuan?
Kush ishin titujt e këtyre librave?
Cilën pjesë të kulturës dhe kujtesës kombëtare, kemi humbur njëherë e përgjithnjë?
Sot, mbas një viti, dimë vetëm, që mynxyrë ministria e ç’kulturës kombëtare, mori një dekoratë nga shteti francez (për djegien e librave të shkruar në gjuhën shqipe?) dhe drejtoreja e bibliotekës kombëtare, në panairin e librit, u nderua me një çmim (për djegien e librave të shkruar në gjuhën shqipe ? – Mos harroni djegien e Bibliotekës Kombëtare! Bujar Kule).
Kjo fjali më nxeu në shpirt dhe ashtu në anglisht po iu përcjelli: “The Samothracians were also originally non-Greek, and are associated with the Trojans and the Pelasgians; they used a foreign language . Samothrace offered an initiatory mystery, which promised safety and prosperity to seamen. The secret of these mysteries has largely been kept; but we know that of three things about the ritual, the aspirants were asked the worst action they had ever committed”.
“Po pra, Samothrakasit ishin popull i vërtetë jo-grek dhe kishin lidhje me Trojanë dhe Pellazgët. Ata e flisnin një gjuhë të huaj” -, shkruan në shkrimet romake. Shikoni Zotërat Kabeir dhe samothrakas ishin me elementë para-grekë ose me elementë jo–grekë si Hititë, Thrakas, proto-Etruske
(frigase ). Kulti i Kabeireve, pra ishte me siguri me origjinë Frigase, si mbrojtës të detarëve, të cilët u morwn nga grekët për ritualet e tyre.
⦁ Edhe çka duhet lexuar?
– Walter Burkert, Greek Religion 1985 VI.1.3: ‘”the secret of the mysteries is rendered more enigmatic by the addition of a non-Greek, pre-Greek element, which is also hinted at in the Kaukon tradition of Andania” (a polis in Messenia).
– “The inhabitants of Lemnos were called Tyrsenoi by the Greeks, and thus identified with the Etruscans” (Burkert 1985, eo. loc.).
– “The Phrygian origin of the Kabeiric cult asserted by Stesimbrotos of Thasos and recently defended by ⦁ O. ⦁ Kerncannot, therefore, be rejected a priori”, wrote Giuliano Bonfante, “A Note on the Samothracian Language” Hesperia 24.2 (April 1955, pp. 101-109) p. 108; Bonfante agrees with Jacob Wackernagel that Κάβειροι cannot be Greek; Wackernagel suggested Thracian or Phrygian.
