Çdo ditë sjell tmerre të reja në Ukrainë, ku zjarri i artilerisë ruse jehon si bubullima nëpër qytete dhe qyteza. Metropoli i Kharkivit është kthyer në gërmadhë pas dy javë bombardimesh. Bregdeti i Mariupolit është shkatërruar. Është shumë herët për të ditur nëse do të dalë një fitues nga luftimet por në anën tjetër të planetit, superfuqia në zhvillim e botës po peshon alternativat e saj. Disa argumentojnë se Kina do të ndërtojë një miqësi të paraluftës me Rusinë, e cila “nuk njeh kufij”, për të krijuar një bosht autokracie.
Të tjerë kundërshtojnë sepse Amerika mund ta turpërojë Kinën që të shkëputet me Rusinë, duke izoluar Vladimir Putin, presidentin e saj. Raportimi ynë sugjeron se asnjëri nga skenarët nuk ka të ngjarë. Thellimi i lidhjeve me Rusinë do të udhëhiqet nga interesi i kujdesshëm vetjak, pasi Kina shfrytëzon luftën në Ukrainë për të përshpejtuar atë që e sheh si rënie të pashmangshme të Amerikës. Fokusi në çdo kohë është ëndrra e saj për të krijuar një alternativë në vend të rendit botëror perëndimor, liberal.
Si presidenti i Kinës, Xi Jinping, ashtu edhe zoti Putin duan ta ndajnë botën në sfera të influencës të ndikuara nga disa vende të mëdha. Kina do të drejtonte Azinë Lindore, Rusia do të kishte një veto mbi sigurinë europiane dhe SHBA do të detyrohej të kthehej në shtëpi. Ky rend alternativ nuk do të shpaloste vlera universale apo vlerat e të drejtave të njeriut, të cilat Z. Xi dhe Z. Putin i shohin si një mashtrim të Perëndimit për të justifikuar përmbysjen e regjimeve të tyre. Ata duken sikur mendojnë se ide të tilla së shpejti do të jenë relike të një sistemi liberal që është racist dhe i paqëndrueshëm, i zëvendësuar nga hierarkitë në të cilat secili shtet e di vendin e tij brenda ekuilibrit të përgjithshëm të pushtetit.
Prandaj Xi Jinping-ut i intereson që pushtimi i Rusisë të tregojë pafuqinë e Perëndimit. Nëse sanksionet ndaj sistemit financiar të Rusisë dhe industrisë së teknologjisë së lartë dështojnë, Kina do të ketë më pak frikë nga armë të tilla. Nëse Putin humbet pushtetin për shkak të llogaritjes së gabuar të tij në Ukrainë, kjo mund të tronditë Kinën. Kjo do të vinte në vështirësi pozitat e presidentit të Kinës ku do të shihej se ai kishte gabuar duke u bërë aleat me Putin, një pengesë kur Xi Jinping-u kërkon një mandat të tretë si udhëheqës i Partisë Komuniste, duke shkelur normat e fundit.
Megjithatë, për të gjitha këto, mbështetja kineze ka kufijtë e saj sepse tregu rus është i vogël. Bankat dhe kompanitë kineze nuk duan të rrezikojnë të humbasin një biznes shumë më të vlefshëm diku tjetër duke shpërfillur sanksionet. Një Rusi e dobët i përshtatet Kinës sepse nuk do të kishte zgjidhje tjetër veçse të ishte e durueshme. Putin do të kishte më shumë gjasa t’i jepte Kinës akses në portet ruse veriore, për të akomoduar interesat në rritje të saj, të themi, në Azinë Qendrore dhe për ta furnizuar atë me naftë dhe gaz të lirë dhe teknologji të ndjeshme ushtarake, duke përfshirë ndoshta planet për armë të avancuara bërthamore.
Për më tepër, Xi duket se beson se Putini nuk ka nevojë për një fitore dërrmuese që Kina të dalë përpara, mbijetesa mjafton. Zyrtarët kinezë u thonë në konfindencialitet diplomatëve të huaj se uniteti i Perëndimit mbi Rusinë do përçahet ndërsa lufta zvarritet dhe kostot për votuesit perëndimorë rriten. Kina tashmë po përpiqet të ndajë Europën dhe Amerikën, duke pretenduar se SHBA-të po mbështesin fuqinë e tyre, ndërkohë që i detyron europianët të paguajnë faturën për çmimet e larta të energjisë, ushtritë më të mëdha dhe barrën e pritjes së mbi 3 milionë refugjatëve ukrainas.
Qasja e Kinës ndaj luftës Ruso-Ukrainase lind nga bindja e zotit Xi se gara e madhe në shekullin e 21-të do të jetë midis Kinës dhe Amerikës ku presidentit kinez i pëlqen të sugjerojë se Kina është e destinuar ta fitojë. Për Kinën, ajo që ndodh në qytetet e granatuara të Ukrainës është një përleshje midis superfuqive. Nga kjo rrjedh se suksesi i Perëndimit në marrëdhëniet me zotin Putin do të ndihmojë në përcaktimin e pikëpamjes së Kinës për botën dhe se si duhet të merret më vonë me liderin e saj.
Detyra e parë është që NATO të sfidojë parashikimet kineze duke qëndruar së bashku ndërsa javët kthehen në muaj që mund të bëhen të vështirë. Imagjinoni që luftimet në Ukrainë vendosen në një model të zymtë të luftës urbane, në të cilën asnjëra palë nuk po fiton qartë. Bisedimet e paqes mund të çojnë në armëpushime që prishen. Supozoni se dimri po afron dhe çmimet e energjisë mbeten të larta. Shembulli i Ukrainës në fillim të luftës frymëzoi mbështetje në të gjithë Europën që ngurtësoi mendjet e qeverive. Mund të vijë koha kur liderët politikë do të duhet të gjejnë vendosmërinë brenda vetes.
Vullneti mund të lidhet me reformën. Pasi kanë mbrojtur demokracinë, vendet perëndimore duhet ta përforcojnë atë. Gjermania ka vendosur të merret me Rusinë duke u përballur me të, jo duke bërë tregti me të. Bashkimi Europian do t’i duhet të korruptojë simpatizantët e tij të Rusisë, duke përfshirë Italinë dhe Hungarinë. Forca e Përbashkët Ekspeditare e udhëhequr nga Britania, një grup prej dhjetë vendeve të Europës veriore, po zhvillohet në një përgjigje të parë ndaj agresionit rus. Në Azi, Amerika mund të punojë me aleatët e saj për të përmirësuar mbrojtjen dhe për të planifikuar për situata të paparashikuara, shumë prej të cilave do të përfshijnë Kinën. Veprimi i bashkuar që tronditi Rusinë nuk duhet të jetë befasi për Kinën nëse pushton Tajvanin.
Dhe Perëndimi duhet të shfrytëzojë dallimin e madh midis Kinës dhe Rusisë. Tre dekada më parë, dy ekonomitë e tyre kishin të njëjtën madhësi, tani ajo e Kinës është dhjetë herë më e madhe se e Rusisë. Me gjithë zhgënjimin e Xi Jing, Kina ka lulëzuar nën urdhrin e sotëm, ndërsa Rusia vetëm e ka minuar atë. Natyrisht, Xi dëshiron të rishikojë rregullat për t’i shërbyer më mirë interesave të tij, por ai nuk është si Putin, i cili nuk ka asnjë mënyrë tjetër për të ushtruar ndikimin rus përveç kërcënimeve përçarëse dhe forcës së armëve. Rusia nën drejtimin e Putin është një pabesi. Duke pasur parasysh lidhjet e saj ekonomike me Amerikën dhe Europën, Kina ka një interes në stabilitet.
Shanghai në Dnieper
Në vend që ta shtyjë Kinën “jashtë familjes së kombeve, atje për të ushqyer fantazitë e saj, për të çmuar urrejtjet e saj dhe për të kërcënuar fqinjët e saj” siç shkroi Richard Nixon vite përpara udhëtimit të tij të famshëm në Pekin pesë dekada më parë, Amerika dhe aleatët e saj duhet të tregojnë se ata e shikojnë rritjen e superfuqisë kineze ndryshe. Qëllimi duhet të jetë të bindin zotin Xi se Perëndimi dhe Kina mund të lulëzojnë duke rënë dakord aty ku është e mundur dhe të ndryshojnë ku nuk munden. Kjo kërkon të zbulohet se ku ndihmon angazhimi dhe ku kërcënohet siguria kombëtare.
A mundet Kina të fillojë këtë rrugë duke ndihmuar që lufta në Ukrainë të përfundojë shpejt? Mjerisht, duke ndaluar përdorimin rus të armëve kimike ose bërthamore, kjo duket e pamundur pasi Kina e sheh Rusinë si një partnere në çmontimin e rendit botëror liberal. Lutja diplomatike do të ndikojë në llogaritjet kineze më pak sesa vendosmëria perëndimore për ta detyruar Putinin të paguajë për krimet e tij./ The Economist
