Nga Gerta Kapllani
Tirana, ëndërra shqiptare e çdo shqiptari të thjeshtë në çdo cep të Shqipërisë. Epiqendra e madhështisë, bukurisë, idealeve, intelektualizmit, kulturës, injorancës, famës, arkitekturës, modernes, historisë. Toka e bekuar për ata që rikthehen në atdhe dhe ia rinisin gjithçkaje nga e para, e vazhdimësia e jetës për të gjithë studentët që kërkojnë e fillojnë një punë nën slloganin: “Vetëm në Tiranë!”.
Kripëmjaltëza Tiranë, kaq tekanjoze, lunatike aq sa e egër, e pamëshirshme. Kaq sa “ëndërra mund të bëhet realitet” aq sa “mjaft më, heq dorë, do të kthehem në shtëpi”. Një kameleon, një ylber ngjyrash në brendësinë e saj aq sa dhe bardhë e zi. Njerëz të ndryshëm, me të njëjtat ëndërra e iluzione, një harmoni të kundërtash që gjithkush do ta kishte zili. Gati-gati një portret familjar, ku anëtarët janë sa të ngjashëm, aq edhe të ndryshëm. I përshkon një mozaik problematikash, një sërë diferencash ekonomike, politike, kulturore. Lumenj të ndryshëm, por që të bashkuar krijojnë oqean. Në fund të fundit në vena të gjithëve u rrjedh gjak shqiptari. Metropoli i të gjithëve, por që nuk sillet njësoj me të gjithë. Ndoshta jo për faj të vet sikundër gjithë metropolet në botë. Mahnitesh nga arkitektura përrallore, urbanistika pothuajse perfekte, vitrinat e dyqaneve, stili i jetesës unik. Një sharm tundues që të pushton e të përfshin në jetën kryeqytetase. Një pamje dehëse që do bënte cilindo të donte të jetonte këtu përgjithmonë vetëm nëse…nëse… Nëse ora kalon dymbëdhjetë e pas mesnate Tirana shndërrohet nga një princeshë në një qënie të zakonshme?? JO!! E vërteta është krejt ndryshe, shumë më e hidhur se kaq. Tirana është aq kryelartë dhe e pasur sa një princeshë, aq sa e varfër dhe e përulur në çdo orë të ditës apo natës. Një realitet tronditës, pamje rrënqethëse fotografohen në tru, teksa sheh ata që jeta duket se i ka harruar, endacakët e rrugëve. Ata që vijnë këtu për një jetë më të mirë dhe jetojnë çdo ditë duke e ëndërruar një të tillë. Ushqehen me shpresa, ujë dhe rreze drite. I sheh, teksa rrezikojnë jetën duke lypur në rrugët e kryeqytetit mes makinave, në diell apo shi, ditë apo natë. E megjithatë buzëqeshja nuk është zhdukur kurrë nga fytyrat e tyre ndryshe nga zonjat që qëndrojnë brenda makinave luksoze saqë tualeti i shumtë nuk u lejon të shfaqin kurrëfarë ndjenje në fytyrë. Për to koha është para dhe nuk mund të ndalin kurrsesi edhe kur nga ana tjetër e xhamit është një kryefamiljar që jeta e ka dënuar ashpër apo një vogëlush që kërkon lëmoshë, i cili nuk ka një destinacion të mirëfilltë dhe mund të rrijë të presë aty pafund, derisa dikush do ta vërë re, nëse do ta vërë re.
Në fund të fundit ajo është gjëja që di të bëjë më mirë, të presë! Ndryshe nga zonja aq shumë e përkëdhelur nga jeta, duke pritur në trafikun e rëndomtë mund edhe të asfiksohet.
Ky realitet meskin më shoqëron në rrugët e kryeqytetit. Fati i pafatë i ka shpërndarë kudo këto fytyra pa identitet: në trafikun rutinë, të shtrirë në qilimin e gjelbërt pranë lumit duke u ngrohur në diell përballë një restoranti ku nuk reshtin së kaluari fytyra me emër nga ata që gjithçka e bëjnë në emër të emrit, që nuk ndalen kurrë, që bëjnë sikur nuk shohin dhe dilema e rradhës me siguri është cilën pjatë të famshme të zgjedhin, të porosisin verë të bardhë apo të kuqe, në cilin vend të botës t’i kalojnë vallë pushimet e rradhës? Megjithëse manifesti i varfërisë shfaqet dukshëm dhe tek ata që luftojnë dita-ditës për mbijetesë. Edhe këta, njerëz rruge. Pjesë e sektorit informal të ekonomisë që kanë pushtuar rrugët e zaptuar qoshet siç thuhet rëndom ilegalisht. Histori jete mes qindrash të tjera të shpërndara aty në rrugë duke luftuar varfërinë. Vijnë për një jetë më të mirë e shndërrohen në konstante të një ekuacioni që sa vjen e ndërlikohet.
Të shesësh për të mbijetuar ose për bukën e gojës siç shprehen ata vetë, mes frikës, pasigurisë e hera-herës tekave të natyrës. Të shesësh gjithçka dhe asgjë, në diell apo shi. I sheh të vendosur në rrugët e bukura të kryeqytetit indiferent dhe gati-gati duket sikur ia prishin bukurinë e madhështinë. Ai djaloshi që shet domate në cepin e rrugës që ndoshta duhej të ishte rrugës për në shkollë si unë sot. Më tutje një i moshuar që shet sende, vogëlsira që thua vallë se dikush do t’i blejë, ai burri që nuk lëviz pa shitur edhe misrin e fundit në orët e vona në dimrin e ftohtë, fëmijët që përpiqen të shesin lule, ai i moshuari i ulur këmbëkryq që lutet për monedha sa herë që dikush kalon, e megjithatë e nesërmja i gjen po aty, secili po njësoj në rrugë të ndryshme, nën të njejtin qiell, nën të njëjtin refren lutjesh.
Sfida më e madhe? Të mbijetosh për ditën tjetër fare larg shpresave për një ditë më të mire, por thjesht për një të nesërme nën të njejtën thirrje: “Urdhëroni!”
Me siguri nëse ende je duke kërkuar çelësin e suksesit në jetë apo duke lexuar librat “Si të arrish suksesin” je fare larg. E vërteta është se kemi shumë për të mësuar prej këtyre njerëzve, njerëzve të rrugës që ia dalin të fitojnë mbi të gjitha betejën e jetës duke luftuar sy më sy me të, me punë, dinjitet, ndershmërisht në mënyrën e tyre të vogël për më të çmuarën pasuri: Jetën!
