Shtrenjtimi i lëndëve të para dhe rritja e kostove të prodhimit e kanë çuar inflacionin bazë në ekonominë shqiptare në nivelin më të lartë historik. Sipas Bankës së Shqipërisë, për tremujorin e dytë të vitit inflacioni bazë arriti nivelin 6.3%, më i larti i regjistruar ndonjëherë.
Inflacioni bazë përjashton ecurinë e çmimeve të produkteve që kanë luhatshmëri të lartë, kryesisht të produkteve ushqimore dhe lëndëve të para. Rritja e lartë e inflacionit bazë është një tregues se goditja nga krahu i ofertës, që u theksua edhe më shumë nga sulmni rus në Ukrainë, tashmë ka nisur të përcillet me ritme shqetësuese në të gjithë ekonominë. Inflacioni bazë u zgjerua me rreth 3.1 pikë përqindjeje krahasuar me vlerën e tremujorit të parë të vitit.
Vlerësimet e Bankës së Shqipërisë sugjerojnë një përmirësim të pozicionit ciklik gjatë tremujorit të parë 2022, të pasqyruar në rritje të punësimit, rënie të papunësisë dhe ritme të larta të rritjes së pagave. Edhe për këtë tremujor, rritja e pagave në sektorin privat qëndroi mbi nivelin 10%. Paralelisht me të, rritja e çmimeve të prodhimit dhe e atyre të importit ka nxitur presionet e brendshme dhe të huaja inflacioniste. Kjo pasqyrohet në norma të larta dhe në rritje të inflacionit bazë gjatë tremujorit të dytë të vitit 2022.
Inflacioni i brendshëm arriti nivelin 4.4% kundrejt 2.5% një tremujor më parë, duke shënuar rritje më të përmbajtur se ajo e inflacionit bazë. Ndërkohë, inflacioni i importuar evidentoi një zgjerim të dukshëm, i ndikuar nga efektet
e trashëguara të pandemisë dhe pasojat e luftës në Ukrainë. Ndërkohë që konflikti vazhdon, tregjet energjetike, të lëndëve të para dhe të ushqimeve bazë, po vuajnë mungesa të zgjatura të ofertës, kosto në rritje dhe pasiguri të larta në formimin e pritjeve inflacioniste. Si rezultat, inflacioni i importuar dhe ai jobazë kanë vijuar trajektoret rritëse gjatë muajve të tremujorit, duke shënuar përkatësisht normat 14.7% dhe 7.5%.
Rritja vjetore e treguesit të Presioneve të Huaja Inflacioniste u ngjit në 26.8%, në periudhën prill-maj 2022 , duke vazhduar tendencën përshpejtuese nga 16% në tremujorin e parë të vitit dhe 10.9% në tremujorin e katërt të vitit 2021. Ecuria vazhdon të ndikohet nga rritja e çmimeve të huaja, të cilat u rritën me 34.3%. Edhe mbiçmimi i kursit të këmbimit (7.4%) nuk ishte në gjendje të balancojë këtë efekt nga çmimet e huaja.
Presionet e shtuara nga çmimet e huaja kanë kontribuuar në prirjen rritëse të inflacionit të importuar, gjatë tremujorit të dytë të vitit. Inflacion i importuar kontribuoi me 3.4 pikë përqindjeje në inflacionin total, ndërkohë që përmes kanaleve indirekte, presionet rritëse të tij kanë shtuar edhe kontributin e inflacionit të brendshëm, në të njëjtin tremujor. /MONITOR
