Fermeri shqiptar Alban Cakalli i është drejtuar kafesë, një nga dashuritë e mëdha të vendit ballkanik, për të ushqyer arat e tij. 38-vjeçari zotëron vetëm gjysmë hektari në qytetin e Mamurrasit në veriperëndim të Shqipërisë, por nuk mund të përballojë as plehrat kimike të importuara nga jashtë.
Ashtu si në pjesë të tjera të botës, sektori bujqësor i Shqipërisë është goditur nga kostot në rritje, me çmimet e karburanteve dhe plehrave në rritje pasi Rusia, një prodhues i madh i të dy mallrave, pushtoi Ukrainën.
Për të frenuar shpenzimet, Cakalli është kthyer në llum kafeje, një pleh natyral me furnizime të gatshme në Shqipëri, ku pirja e pijeve me kafeinë mbetet një argëtim kombëtar dhe kafenetë gjenden pothuajse në çdo cep.
Në një ditë mesatare, thotë Cakalli, mund të mbledhë deri në 40 kilogramë llum kafeje.
“Shqiptarët e duan kafenë”, tha ai për AFP nga ferma e tij.
Procesi kërkon kohë dhe kërkon që ai së pari të mbledhë fasulet e përdorura përpara se të përziejë tokën me barishte dhe më vonë të kompostojë pijen për tre muaj.
Por produkti përfundimtar është “i pasur me azot, magnez dhe kalium dhe një zëvendësues i mirë i plehrave kimike” dhe “zbraps insektet”, thotë Cakalli.
Shumë nga 280,000 fermerët e vegjël të Shqipërisë i janë rikthyer metodave të ngjashme tradicionale për të pasuruar tokën e tyre, në vend që të paguajnë çmime më të larta për plehrat e importuara.
– Cilësia ka rëndësi –
Sipas ekspertëve, plehrat dhe karburantet përbëjnë më shumë se 45 për qind të kostove në prodhimin bujqësor të vendit.
Për dekada, Shqipëria ka qenë e varur nga importet për plehra pasi fabrikat e saj u braktisën dhe u braktisën kryesisht pas rënies së qeverisë së saj komuniste në fillim të viteve 1990.
Rusia ishte eksportuesi kryesor i plehrave në Shqipëri vitin e kaluar, me një vlerë totale prej 11 milionë dollarësh, sipas bazës së të dhënave të tregtisë së OKB-së.
Duke kaluar në llum kafeje, Cakalli thotë se kursen nga 1500 deri në 2000 euro (1550 deri në 2070 dollarë) në vit.
Ndërsa Covid ndërpreu tregtinë botërore, ajo gjithashtu ka diversifikuar aktivitetet e saj në këtë fushë.
Ai tani është i fokusuar në rritjen e kulturave ekzotike – përfshirë frutat e pasionit dhe manaferrat – pasi importimi i frutave nga Amerika e Jugut u ndal gjatë pandemisë kur kërkesa filloi të rritet.
“Këto fruta ishin shumë të kërkuara, sepse njihen se forcojnë sistemin imunitar dhe njihen për vetitë e tyre antioksiduese”, thotë gruaja e tij Juli, një infermiere 34-vjeçare.
Vetëm këtë vit, Cakalli ka korrur gjysmë ton fruta pasioni, i cili shitet për rreth 15 euro kilogrami – një shumë e majme në Shqipëri, ku paga mesatare është 460 euro.
“Njerëzve i pëlqejnë shumë, aroma e tyre është fantastike dhe madje më e mirë se ajo e vendeve të origjinës sepse këtu gjithçka është e freskët”, thotë Cakalli.
Alban Zusi, një sipërmarrës që prodhon plehra organike nga mbetjet e kafshëve në Lezhën e Shqipërisë veriore, tha se rritja e çmimit ka sjellë gjithashtu një “argjendë” dhe i ka lejuar fermerët të kthehen në rrënjët e tyre.
Të tjerët në industri priren të pajtohen.
“Pavarësisht vështirësive, mundësitë nuk mungojnë,” thotë Fatmir Ndoji, kuzhinier në një restorant të njohur fermë në tavolinë në rajon. “Për të krijuar kënaqësi të kuzhinës, cilësia ka rëndësi.”
