Nga Agim Nesho
Ngjarjet e fundit në veri un e Republikës së Kosovës ishin ngjarje të paramenduara nga regjimi i Beogradit për të realizuar: së pari, heqjen e vëmendjes nga sanksionet perëndimore kundër Rusisë, që ky regjim jo vetëm i ka refuzuar, por mban lidhje të ngushta me Moskën; së dyti, për të treguar se ai është i aftë të kontrollojë situatën duke qenë një faktor i rëndësishëm i stabilitetit në Ballkan; dhe së treti, mundësinë e arritjes së marrëveshjes për Asociacionin e Komunave Serbe, ashtu siç e duan serbët, duke u dakordësuar me një marrëveshje tjetër si ajo e lëvizjes së mjeteve dhe e njohjes së targave midis dy vendeve.
Por, në thelb, të gjithë këtij provokacioni qëndron shtyrja e axhendës për Ballkanin e Hapur, një iniciativë antieuropiane që mundëson dominimin e Serbisë në rajonin e Ballkanit Perëndimor. Po të shikosh deklaratat e dy kryeministrave të Serbisë dhe Shqipërisë për ngjarjen e mësipërme, ata theksuan se “një ngjarje e tillë nuk do të ndodhte nëse Kosova do të ishte pjesë e Ballkanit të Hapur” (Rama) dhe “Ballkani i Hapur është një iniciativë që sjell stabilitet” (Brnabic në takimin me ambasadorin Hill). Për më tepër, lobistët, organizatat dhe individët që kanë përkrahur këtë iniciativë të vetofruar nga Rama-Vuçiç tashmë janë prezent me analizat e tyre se faji është i Albin Kurtit, që po rikthen klimën e tensionit në Ballkanin Perëndimor. Vjosa Osmani dhe Albin Kurti, dy liderët karizmatikë dhe të vendosur të Republikës së Kosovës, duket janë bërë pengesë për arritjen e kërkesave të regjimit të Vuçiç në Ballkan, një ish-ministër i regjimit të Millosheshevic-it në vitet 1998- ‘99 dhe sot ideatorit të mbajtjes së marrëdhënieve midis dy vendeve si ‘konflikt i ngrirë’. Vuçiç ka shpalosur një politikë të jashtme të baraslarguar nga gjithë fuqitë botërore, madje mban ndezur edhe aderimin e Serbisë në Bashkimin Europian.
Realiteti i deritanishëm tregon se politikat e tij i shërbejnë skenarëve të Rusisë për të shtrirë influencat e saj në Ballkan. Reagimi i Moskës dhe qëndrimet e tij për projektet e ndryshimit të kufijve në Ballkan apo Ballkanit të Hapur tregojnë se rruga e tij është e ndryshme nga rruga e demokracive perëndimore të Europës.
Mospranimi i Ballkanit të Hapur nga liderët e Kosovës, por edhe nga vendet e tjera si Bosnja-Hercegovina dhe Mali i Zi, e ka vënë këtë iniciativë në një situatë të vështirë. Pyetjet shtrohen se pse Rama dhe Vuçiç insistojnë për Ballkanin e Hapur kur kanë përpara Procesin e Berlinit të udhëhequr nga Gjermania dhe vendet europiane? Çfarë duan të realizojnë me këtë iniciativë kur sot të tri vendet e saj Serbia, Shqipëria dhe Maqedonia e Veriut kanë hapur kapitujt e negocimit për anëtarësim në BE?
Por në vend të angazhohen me integrimin Europian, Rama dhe Vuçiç duan të spastrojnë skenën politike në ato vende që nuk janë dakord me projektin e tyre. Këtë klimë po mbjellin në Kosovë, këtë destabilitet kërkojnë ta fusin në Mal të Zi dhe Bosnjë-Hercegovinë.
Por situata sot në Perëndim ka filluar të ndryshojë shumë. Vëmendja e shteteve kryesore është rikthyer në Ballkanin Perëndimor, sidomos kur po shikohet tentativa e Rusisë të sjellë konfliktin në këtë rajon. Shtypi amerikan ka filluar të evidentojë dhe mbështesë Osmanin dhe Kurtin dhe marrëveshja e fundit për energjinë në Departamentin e Shtetit ishte një goditje fatale për Rama-Vuçiç, që me lobistët e tyre donin të izolonin përkrahjen për ta. Zëri i fuqishëm i Francis Fukuyama pro politikës së Kurtit dhe përkrahja e vazhdueshme e Presidentit Biden për sovranitetin e padiskutueshëm të Republikës së Kosovës janë mesazhet e fuqishme ku po ngrihet një rrymë realiste në Ëashington, rrymë e cila është vështirë të pengohet nga lobistët e mirëpaguar të liderëve ballkanikë, të cilët Ballkanin e Hapur e shohin si streha e sigurt e pushtetit të tyre të korruptuar për vitet në vazhdim.
Ajo që u ka mbetur tani ballkanistëve të hapur është vazhdimi i politikave disfatiste se duhet t’i japim diçka Serbisë për të fituar paqen dhe stabilitetin apo të shtyjnë politikanët “e bindur” të opozitës të bëjnë ndryshimet e duhura, kur vetë atyre u mungojnë argumentet për këto ndryshime.
Megjithatë, vullneti i Rama-Vuçiç për ta mbajtur këtë iniciativë është i madh. Takimi i ardhshëm do të jetë Panairi i Beogradit për prodhimet bujqësore të vendeve pjesëmarrës. Sigurisht, shalqinjtë e Konispolit të zotit Rama do të na përfaqësojnë me dinjitet.
