Përjashtimi i Rusisë nga Këshilli i Europës që cenoi rëndë qëllimin e themelimit të këtij organi të së drejtave pan-evropiane rriti ambiciet e Kosovës që të zë vend aty me zotimin e fortë se do të mbrojë demokracinë dhe të drejtat e njeriut – kushtet bazë për anëtarësim.
Momentumi i ri i krijuar nga agresioni rus në Ukrainë po tenton të kapet nga institucionet kosovare, të cilat po thonë se janë angazhuar fuqishëm për të mos mbetur vendi i vetëm në Ballkanin Perëndimor jashtë Këshillit të Europës.
E para e vendit, Vjosa Osmani, madje, tha se puna e saj në këtë drejtim filloi qysh herët dhe se tashmë synimi për anëtarësim në këtë organizatë është në maje të prioriteteve.
“Që nga zgjedhja ime si presidente dhe si udhëheqëse e politikës së jashtme kam insistuar që Këshilli i Europës të jetë prioritet mbi prioritetet sa i përket organizatave ndërkombëtare. Jemi duke punuar shumë afër me Ministrinë e Punëve të Jashtme, e cila e ka përgatitur strategjinë. Mënyra se si shkon procedura është se fillimisht i dërgohet aplikacioni/kërkesa, pastaj Këshilli i Europës emëron të deleguar, të cilët vijnë në Kosovë për të vlerësuar plotësimin e kritereve në fusha të ndryshme”, deklaroi dje Osmani.
Megjithatë, presidentja nuk tregoi se kur do të dorëzojë Kosova aplikacionin e saj.
Nga Komiteti i Ministrave të Këshillit të Europës, një trup vendimmarrëse për anëtarët e rinj, i thanë Gazetës Express, se për t’i marrë hapat e mëtejshëm ata, së pari Kosova duhet të bëjë hapin e parë.
“Deri më sot, Këshilli i Europës nuk ka pranuar asnjë aplikacion nga Kosova për anëtarësim në organizatë. Procedura e anëtarësimit është e definuar në statutin e Këshillit të Europës”, thuhet në përgjigjen e Këshillit të Europës për Gazetën Express.
Nga ana tjetër, zëvendëskryeministri i Kosovës, Besnik Bislimi, e quajti të paplotë Këshillin pa Kosovën anëtare të saj.
“Kosova është i vetmi vend në Ballkanin Perëndimor që nuk është ende anëtare e Këshillit të Evropës dhe kjo është koha e duhur për t’u bërë një e tillë. Vetë emri i Këshillit të Evropës thotë se është Evropa. Pra, Këshilli i Evropës nuk do të jetë kurrë i tillë nëse ka ende vende joanëtare. Ai do të plotësohet vetëm kur Kosova të anëtarësohet. Në këtë kontekst, ju duhet të vlerësoni aktivitetet e qeverisë sime”, tha Bislimi në një intervistë për KoSSev.
Bislimi njoftoi se në bisedën që ka pasë me zëvendëssekretarin e Përgjithshëm të Këshillit të Europës, Bjorn Berge, u mundua t’i tregojë se Kosova qëndron mirë në kushtet që Këshilli kërkon për ta bërë pjesë të tij.
“Ishte një takim i gjatë, i cili zgjati më shumë se një orë dhe kur ne e informuam zëvendëssekretarin e Përgjithshëm për të gjitha hapat që po bëjmë në lidhje me ekonominë, sundimin e ligjit, pandeminë, diplomacinë dhe çështje të tjera, të cilat do të na hapin një dritare për të aplikuar. Ne kemi deklaruar edhe arsyen pse ky moment është i rëndësishëm për dërgimin e aplikacionit”, ka thënë Bislimi duke aluduar se anëtarësimi i Kosovës në të tilla organizata ndërkombëtare në këtë realitet të ri gjeopolitik është më shumë çështje sigurie për rajonin me paqe të brishtë.
Artikulli më i rëndësishëm i Këshillit Europian është ai i treti, të cilin po s’e përmbushe s’mund të bëhesh anëtar dhe po e shkele përjashtohesh.
“Çdo shtet evropian duhet t’i respektojë të drejtat themelore të njeriut, parimet e shtetit ligjor dhe të bashkëpunojnë sinqerisht dhe në mënyrë efektive në realizimin e qëllimit të Këshillit”, thotë Artikulli 3.
Artikulli pasues thotë se çdo shtet evropian që konsiderohet se është në gjendje dhe i gatshëm të përmbushë dispozitat e nenit 3, mund të ftohet të bëhet anëtar i Këshillit të Evropës nga Komiteti i Ministrave.
Nëse Kosova synon anëtarësimin, siç theksohet në nenin 25 të KE-së, propozimin duhet ta bëjë një prej shteteve anëtare në këtë institucion dhe propozimi për këtë duhet të futet me kohë në agjendë për mbledhjen e ardhshme të Këshillit të Ministrave të Jashtëm.
Ndërkaq, Artikulli 5 thotë se në rrethana të veçanta, një vend europian që konsiderohet se është në gjendje dhe i gatshëm të përmbushë dispozitat e nenit 3 mund të ftohet nga Komiteti i Ministrave të bëhet anëtar i asociuar i Këshillit të Evropës. Anëtari i asociuar do të ketë të drejtë të përfaqësohet në Konsultativ.
Përpara lëshimit të ftesave sipas Artikulli 4 ose 5 më sipër, Komiteti i Ministrave duhet të përcaktojë numrin e përfaqësuesve në Asamblenë Konsultative, te së cila anëtari i propozuar do të ketë të drejtën dhe kontributin e tij financiar proporcional.
Ndërkaq, Artikulli 8 është paralajmërues se shteti i cili nuk e respekton Artikullin 3, Komiteti i Ministrave ka të drejtë të vendosë për përjashtimin e tij, siç ndodhi dje me Rusinë.
