Nji Londër mbrenda Londrës

Kur përmendet Londra si qytet, njerëzit gjithëherë paraftyrojnë qytetin e madh me rreth 8 milionë banorë, metropolin ku si në nji vorbë gjigande shkrihen thuejse tana kulturat dhe rracat e botës. Pak njerëz e dinë që në mbrendi të metropolit gjigand të Londrës faktikisht gjindet edhe nji qytet i vogel qe thirret “City of London”. Nji qytet mbrenda qytetit, nji Londër mbrenda Londre…njani qytet asht Londra – Metropoli tetë milionesh dhe tjetri asht “Qyteti i Londrës” – “City of London”…

Qyteti i Londrës që gjindet në zemër të metropolit anglez ka nji sipërfaqe prej vetëm 1 Milje katrorë. Edhe pse gjindet në mes të Londrës Metropolitane, “City of London” asht pjesë administrativisht e veçueme nga qyteti gjigand. Nga pikëpamja legjislative dhe administrative asht zonë e mvetësishme. Kjo njësi administrative nuk asht krejt e pavarun si asht Vatikani për shembull, por edhe “City of London” ka mvetësinë e vet, sepse ma së pari nuk mvaret nga Bashkia e Londres. Por gjaja ma interesante asht se nuk mvaret as nga Parlamenti Britanik, ligjet që nxjerr Parlamenti Britanik nuk kanë forcë në këtë pjese të vogël të qendrës së Londrës. Kjo mvetësi asht e vjetër…

Londra si qytet asht themelue në vjetën 50 mbas Krishtit, vjetë kur Romaket shkelën në Britaninë e Madhe. Romakët atë vit ngritën nji postë shkëmbimi tregtar në bregun e lumit Tamiz, (Thames River). City of London gjindet bash aty ku u ndërtue kjo postë shkembimi nga romakët e parë në vitin 50 mbas Krishtit. Plot 1 mijë vjet ma vonë, ne vitin 1067 mbreti Uilliam, (Ulliam Pushtuesi), i dha status mvetësie kësaj pjese historike të Londrës, status që kjo pjesë e ka ruejtë qysh prej asaj kohe. Për këtë arsye edhe “Magna Carta” e famshme e thekson se : – “Qyteti i Londrës ka me pasë/me gëzue liritë e veta të lashta”. Sepse City of London, (Qyteti i Londrës) ka pasë privilegje të veçanta që nga koha e Normanëve dhe Karta e Parë e Regjistrueme e të drejtave të kësaj njësie historike daton nga vjeta 1067, vjetë kur mbreti William Pushtuesi u dha qytetarëve të Londrës nji kartë që konfirmonte të drejtat dhe privilegjet që kishin gëzue prej kohës se mbretit pararendës, Edward Rrëfyesit. Shumë karta të mavonshme mbretërore te lëshueme gjatë shekujve që pasuen, vetëm sa konfirmuen dhe zgjanuen të drejtat e qytetarëve të kësaj pjese speciale të Londrës.

Njësia e City of London asht ndoshta pushteti lokal ma i vjetër i botës, që vazhdon me u zgjedhë në vazhdimësi sot e kësaj dite. Mjafton me përmendë këtu se kryetari i kësaj njësie sot që asht Charles Bowman (lindun me 1961), asht kryebashkiaku i 690-të i Qytetit të Londres,(City of London)… Lehtë me e thanë, i 690-ti Lord Mayor… Si banorët e “Miljes Katrore” ashtu edhe biznezet aty kanë të drejtë vote në zgjedhje, zgjedhje analoge me ato të mbahen në 32 qarqet e ndamjes administrative të pjesëve tjetra të rajonit të Londrës së Madhe, (Greater London)…

Mbretënit që pasuen William Pushtuesin i cili ia sanksionoi stausin kësaj njësie historike, megjithatë do shekuj ma vonë vendosën me ndërtue nji kryeqytet të ri dhe e quejten Westminster. Ka pase rastë të shumta kur mbretnit dhe kryetarët e Qytetit të Londrës, (The City of London), i kanë shti brinat ndërveti, me njani-tjetrin, por në fund të fundit City of London ka ruejtë mvetësine që ka.

Qyteti i Londrës ka flamurin dhe kreshtën e vet të veçantë, ndërsa qyteti i Londrës nuk e ka. Kryetari i City of London,(Qytetit të Londrës), veshet me veshje aristokratike dhe ka një titull të bukur “Me te Drejte i Nderuemi Lord i Londrës”, (“The Right Honourable the Lord Mayor of London”), dhe udheton me nji pajton të Artë me shkue në Guildhall, ndërsa Kryetari i Bashkisë së Londrës vesh një kostum të thjeshtë dhe merr autobusin.

Kryetari i Bashkisë së Londrës nuk ka pushtet mbi Kryebashkiakun – Lord të Qytetit te Londrës, (City of London). Gjaja ma unike ketu asht se City of London, (Qyteti i Londrës) asht nji korporatë ma e vjetër se Mbretnia e Bashkueme, ka nji përfaqësues në Parlamentin e Britanisë së Madhe përmes një personi të njoftun si “Remembrancer” i cili asht i pranishëm aty për me mbrojte interesat e qytetit City of London, (“Qytetit te Londrës”)…

Në kete qytet prej 1 milje katrorë gjinden :

– Banka e Anglisë

– Lloydët e Londrës

– Bursa e Londrës

– Të tana bankat britanike

– Zyrat e degëve të 384 bankave të huaja

– 70 Banka Amerikane

– Gazetat e Fleet Street dhe Monopolet Botuese

– Kryeqendra e Masonerisë në Botë

– Selia e kartelit të monedhave të mbarë botës, e njoftun si “Kunora” – “THE CROWN”

Një tjeter e dhanë interesante asht se bash në qendër të Metropolit Londinez gjindet edhe nje aeroport i thirrun “London City Airport”, për me ua ba ma të gjindshme udhëtimet atyne që jetojnë në “City of London”…Kush jeton në Londër e di sa e shtrenjtë asht çdo pllambe toke në ate zonë ku gjindet ky aeroport…