Një faktor tjetër që i ka shtyrë këta njerëz t’i bashkohen ekstremizmit është mos arsimimi, jetesa në zonat e thella dhe mungesa e jetës social–kulturore (pjesa më e madhe e të larguarve, e luftëtarëve të huaj, vijnë nga zonat rurale).
Nga Jona Koprencka
Në botën e globalizuar, në të cilën jetojmë gjithçka prek gjithkënd. Me ardhjen e shekullit të ri ndarja e krijuar Perëndim-Lindje, vende të zhvilluara- vende në zhvillim ose të botës së tretë duket se e ka humbur vijën ndarëse (britannica.com). Në këtë përditësim global të fenomeneve të ndryshme, edhe mbi çështjen e ekstremizmit, informacioni nuk mungon.Duket si një term që nuk ka lidhje me harmoninë dhe tolerance fetare që mbizotëron në vendin tonë, por çdo që ndodh lë shenja edhe në vendet me shoqëri më tolerante.
Fatkeqësisht, ngjarjet e negative janë ato të cilat jo vetëm që zënë më shumë hapësirë mediatike, por edhe influencojnë më tepër. Për të qëndruar në këtë temë, një nga ngjarjet më të diskutuara nga vitet 2000 e deri më sot është ekstremizmi. Një fenomen ky i lënë në hije, por që pas sulmeve të Kullave Binjake në 11 shtator të vitit 2001 u kthye në kryetemën e sigurisë. Këto sulme të kryera nën petkun e një propaganda ekstremiste dhe terroriste sollën në jetë konceptin e ri “Luftë mbi Ekstremizmin dhe Terrorizmin”.
Pasojat e këtyre sulmeve, por mbi të gjitha të asaj ç’ka ato sollën më vonë në vitin 2001 do të ishin të paimagjinueshme. Lufta mbi ekstremizmin do të vijojnte të bëhej akoma më e prekshme në qershor të vitit 2014 (ww.vox.com), kur ISIS-I nga një grup rajonal shpalli kalifatin, duke u vetëshpallur “Shteti Islamik i Irakut dhe i Sirisë”. Nga kjo shpallje zyrtare e një shteti duke propaganduar frymën fetare, situata u ndërlikua edhe më shumë, kur aktivitetet e tij terroriste dhe ekstremiste u përhapën nëpjesën tjetër tëbotës.
Sulme të panumërta në Stamboll, Ankara, Paris, Bruksel, Marsejë, Barcelonë, Londër, San Bernardino e gjetkë propagandojnë frymën e ekstremimzit fetar. Të quajtura si kauzë fetare (islame) këto sulme kërkojnë të bëjnë ndarjen ideologjike Perëndim-Lindje dhe përçarje mes Islamit dhe besimeve të tjera.
Kudo ku këto sulme kanë ndodhur është vërejtur një distancim i komunitetit islam dhe i praktikantëve nga ideologjia ekstremiste. Franca, shteti europian, ku jeton një nga komunitetet më të mëdha islame, ka bërë një punë që vlen të përmendet për mos-stigamatizmin dhe përplasjen e besimeve, duke organizuare dhe open-day në disa xhami të vendit (lefigaro.fr).
Nga e gjithë panorama e sipër përmendur normalisht që vendi ynë, Shqipëria, nuk mund të jetë imune. Në shumicë popullsia i përket traditës islame dhe normalisht që ekstremizmi është një temë e diskutueshme.
Kjo frymë ka depërtuar edhe në vendin tonë, duke bërë që një numër i caktuar qytetarësh të braktisë familjen dhe vendin e t’i bashkohen kauzës ekstremiste. Edhe pse është një numër relativisht i ulët, në përputhje me numrin e populates dhe me të shkuarën tonë, është një shifër që nuk duhet t’i përkiste vendit tonë.
Ndryshe nga vendet e tjera, ku është përqafuar kjo ideologji, shqiptarët, i janë bashkuar asaj, kryesisht për arsye ekonomike (për shkak se jetojnë në zona të thella, ku kanë një ekonomi të ulët). Familjarët ose miqtë e këtyre “mercenarëve” të huaj, të kontakuar nga institucionet shtetërore ose nga media kanë deklaruar në përgjithësi se personi në fjalë ka lënë vendin, për shkak se i është ofruar një X shumë të ardhurash. Një faktor tjetër që i ka shtyrë këta njerëz t’i bashkohen kësaj kauze është mos arsimimi, jetesa në zonat e thella dhe mungesa e jetës social-kulturore (pjesa më e madhe e të larguarve, luftëtarëve të huaj, vijnë nga zonat rurale).
Këto janë faktorët kryesorë që i kanë shtyrë ata pak shqiptarë t’i bashkohen kësaj ideologjie. Edhe në disa forume të mbajtura nga prezenca e OSBE-së në Shqipëri është përmendur fakti se në vendin tonë, ndryshe nga të gjitha vendet e tjera faktori shtytës kryesorë për t’u bashhkuar me këtë ideologji është ekonomia e dobët (www.osbe.com). Përsa i përket pjesës fetare, shumë e mediatizuar dhe në disa raste pak e kuptuar, ajo nuk ka luajtur rol në përcjelljen e mesazheve të gabuara. Fatmirësisht, ne jemi një vend, gjeografikisht i rrethuar nga popullatë shqiptare dhe ky faktor është mjaft lehtësues në përcjelljen e mesazheve që janë ndërmarrë deri tani në luftën kundër ekstremizmit.
Përpos toleracës dhe harmonisë fetare, për të cilën krenohemi, do të ishte mire t’i hidhnim një sy historisë. Feja në Shqipëri u ribë e lejueshme vetëm pas viteve 1990, kohë në të cilën vendi përqafoi demokracinë. Pas këtyre viteve filloi edhe praktikimi i besimit dhe ndërtimi i kulteve fetare. Në vitet e vështira dhe të errta të diktaturës komuniste, vendi ynë ishte ateist. Besimi në Zot ishte i ndaluar, objektet e kultit, kishat dhe xhamitë, u shkatarruan, kurse klerikët u vranë dhe u burgosën. Në 50 vite diktaurë të flisje për fenë ose ta praktikoje ishte rreptësisht e ndaluar. Por, nëse do të shikojmë historinë para komunizmit do të vëmë re që ekzistonte po e njëjta frymë tolerance, për të cilën ne sot krenohemi. Priftërinjtë dhehoxhallarët ishin bashkë në vendimet e marra në Kongresin e Alfabetit në Manastir apo në Shpalljen e Pavarësisë në Vlorë. “Feja e shqiptarit është shqiptaria” (albavizion.com) shkruan Pashko Vasa, duke e kthyer këtë shprehje në simbolin e bashkjetesës dhe tolerances së shqiptarëve.
Me një të kaluar kaq të begatë në konceptin e lirisë së religjioneve dhe bashkëjetesës së tyre ndër shkekuj, përqafimi i kësaj ideologjie ekstremiste në kontekstin shqiptar mbetet (nga rastet e vërejtura deri më tash) kryesisht në faktorin ekonomik.
