Ka përfunduar takimi mes Kurtit me Vuçiqit në Bruksel. Bëhet e ditur se nuk është arritur ndonjë marrëveshje konkrete mes Kosovës dhe Serbisë.
Takimi zgjati po thuajse dy orë, por pa rezultate. Shefi i politikës së jashtme të Bashkimit Evropian, Josep Borrell, në Twitter, kishte pritur që takimi në fjalë të ketë konstruktivitet.
Ndërsa Vuçiq tha para mediave se ka qenë takim i vështirë. Sipas tij, kryeministri Kurti nuk ishte i gatshëm ta pranojë Asociacionin.
“Një takim i vështirë. Ashtu si është pritur. Kurti ka refuzuar Asociacionin”, tha ai. Nis takimi “i nxehtë” Kurti-Vuçiq në Bruksel.
Ka nisur takimi trepalësh në Bruksel, mes kryeministrit të Kosovës, Albin Kurti, presidentit serb Aleksandar Vuçiq, i ndërmjetësuar nga shefi i BE-së, Josep Borrell, dhe i dërguari i BE-së për dialogun Kosovë-Serbi, Mirosllav Lajçak. Ky takim pasoi pas takimeve veç e veç të Kurtit dhe Vuçiqit, më herët gjatë së hënës.
Në Bruksel ndodhet edhe i dërguari i posaçëm i SHBA-së për Ballkanin Perëndimor, Gabriel Escobar. Të dyja palët pritet të arrijnë pajtueshmëri për propozimin e BE-së, si një “marrëveshje bazë” për normalizimin e raporteve. I dërguari i BE-së për dialogun, Mirosllav Lajçak, ka deklaruar se në takimin e 27 shkurtit në Bruksel, pret që palët të pajtohen për afatet e zbatimit të propozimit evropian.
Propozimi i BE-së për normalizimin e marrëdhënieve mes Kosovës dhe Serbisë, është thënë se shërben si rrugë drejt marrëveshjes finale mes dy vendeve.
Planin e kanë pranuar si Kosova, ashtu edhe Serbia, por ai nuk është prezantuar asnjëherë në publik.
Në një draft i këtij plani që ka qarkullar në media, nuk përmendet në mënyrë specifike njohja, por parashihen të drejta të barabarta për Kosovën dhe Serbinë, respektim i integritetit territorial, paprekshmëri e kufijve, njohje e simboleve shtetërore dhe një aranzhim i veçantë për komunitetin serb në Kosovë.
Kurti, të dielën ka pranuar një letër të përbashkët edhe nga presidenti i Francës, Emmanuel Macron, kancelari i Gjermanisë, Olaf Scholz dhe kryeministrja e Italisë, Giorgia Meloni në lidhje me takimin e sotëm në Bruksel dhe propozimin Evropian.
Në këtë letër ata kanë mirëpritur deklarimet publike të kryeministrit Kurti sa i përket propozimit Evropian.
Por çfarë do të ndodhte nëse plani evropian do të refuzohej nga Kosova dhe Serbia?
Sipas Lajçak refuzimi i propozimit evropian do të thotë refuzim i normalizimit të marrëdhënieve dhe refuzim i rrugës evropiane.
“…Ndaj kësaj do të reagonin SHBA-ja, komuniteti ndërkombëtar dhe BE-ja, dhe nuk dua të hyj në atë se cilat do të ishin pasojat negative. Mendoj se është e qartë për të gjithë se nuk duhet t’i themi ‘jo’ Bashkimit Evropian dhe Amerikës, veçanërisht nëse në këtë mënyrë mund të arrijmë stabilizimin, normalizimin e marrëdhënieve ndërmjet Serbisë dhe Kosovës, stabilizimin e atmosferës në Ballkan dhe një rrugë të përshpejtuar evropiane”, bëri të ditur i dërguari special i BE-së.
Ç’parasheh udhërrefyesi i zbatimit?
Plani evropian për normalizimin e marrëdhënieve në mes të Kosovës dhe Serbisë, pos marrëveshjes bazë përmban edhe planin e zbatimit.
Përmbajtjen ekskluzive të këtij dokumenti e ka siguruar Dukagjini.
Aty parashihet që jo më vonë se 15 ditë pasi palët të nënshkruajnë marrëveshjen bazë, ekipi menaxhues duhet të paraqesë draftin për themelimin e Asociacionit të Komunave me shumicë serbe.
Një gjë e tillë do të mundësojë që palët të lëvizin drejt hapave të tjerë, siç është njohja reciproke e dokumenteve.
Në nenin e parë të kësaj marrëveshjeje thuhet se të dyja palët do të njohin reciprokisht dokumentet e tyre përkatëse dhe simbolet kombëtare, duke përfshirë pasaportat, diplomat, targat dhe vulat doganore.
Po ashtu, palët do të zhvillojnë marrëdhënie të mira fqinjësore.
Në këtë marrëveshje thuhet se asnjëra nga të dyja palët nuk mund të përfaqësojë tjetrën në sferën ndërkombëtare ose të veprojë në emër të saj dhe se Serbia nuk do të kundërshtojë anëtarësimin e Kosovës në asnjë organizatë ndërkombëtare.
Asnjëra palë nuk do të bllokojë, as nuk do të inkurajojë të tjerat të bllokojnë, përparimin e palës tjetër në rrugën e tyre përkatëse në BE bazuar në meritat e tyre. Marrëveshja për rrugën e normalizimit ndërmjet Kosovës dhe Serbisë
Palët Kontraktuese,
Të vetëdijshëm për përgjegjësinë e tyre për ruajtjen e paqes,
Të përkushtuar për të kontribuar në bashkëpunimin dhe sigurinë produktive rajonale në Evropë dhe për të tejkaluar trashëgiminë e së kaluarës,
Të vetëdijshëm se paprekshmëria e kufijve dhe respektimi i integritetit dhe sovranitetit territorial dhe mbrojtja e pakicave kombëtare janë kusht themelor për paqen,
Duke u nisur nga faktet historike dhe pa paragjykuar pikëpamjet e ndryshme të Palëve për çështjet bazë, duke përfshirë çështjet e statutit,
Me dëshirën për të krijuar kushtet për bashkëpunim ndërmjet Palëve në dobi të popullit,
Kanë rënë dakord si më poshtë:
Neni 1
Palët do të zhvillojnë marrëdhënie normale, të fqinjësisë së mirë me njëra-tjetrën mbi bazat e të drejtave të barabarta.
Të dyja Palët do të njohin reciprokisht dokumentet e tyre përkatëse dhe simbolet kombëtare, duke përfshirë pasaportat, diplomat, targat dhe vulat doganore.
Neni 2
Të dyja palët do të udhëhiqen nga qëllimet dhe parimet e përcaktuara në Kartën e Kombeve të Bashkuara, veçanërisht ato të barazisë sovrane të të gjitha shteteve, respektimit të pavarësisë, autonomisë dhe integritetit territorial të tyre, të drejtën e vetëvendosjes, mbrojtjen e të drejtave të njeriut dhe mosdiskriminimin.
Neni 3
Në përputhje me Kartën e Kombeve të Bashkuara, Palët do të zgjidhin çdo mosmarrëveshje ndërmjet tyre ekskluzivisht me mjete paqësore dhe do të përmbahen nga kërcënimi ose përdorimi i forcës.
Neni 4
Palët vazhdojnë me supozimin se asnjëra nga të dyja nuk mund të përfaqësojë tjetrën në sferën ndërkombëtare ose të veprojë në emër të saj.
Serbia nuk do të kundërshtojë anëtarësimin e Kosovës në asnjë organizatë ndërkombëtare.
Neni 5
Asnjëra palë nuk do të bllokojë, as nuk do të inkurajojë të tjerat të bllokojnë, përparimin e palës tjetër në rrugën e tyre përkatëse në BE bazuar në meritat e tyre. Të dyja palët do të respektojnë vlerat e përmendura në nenin 2 dhe 21 të Traktatit të Bashkimit Evropian.
Neni 6
Ndërsa kjo marrëveshje përbën një hap të rëndësishëm normalizimi, të dyja palët do të vazhdojnë me një shtysë të re procesin e dialogut të udhëhequr nga BE-ja, i cili duhet të çojë në një marrëveshje ligjërisht të detyrueshme për normalizimin gjithëpërfshirës të marrëdhënieve të tyre.
Palët bien dakord të thellojnë bashkëpunimin e ardhshëm në fushat e ekonomisë, shkencës dhe teknologjisë, transportit dhe lidhjes, marrëdhënieve gjyqësore dhe të zbatimit të ligjit, postave dhe telekomunikacionit, shëndetësisë, kulturës, fesë, sportit, mbrojtjes mjedisore, personave të zhdukur, personave të zhvendosur dhe fusha të tjera të ngjashme nëpërmjet konkluzioneve të marrëveshjeve specifike.
Detajet do të bien dakord në marrëveshjet shtesë të ndërmjetësuara nga dialogu i udhëhequr nga BE.
Neni 7
Të dyja palët angazhohen të krijojnë aranzhime dhe garanci specifike, në përputhje me instrumentet përkatëse të Këshillit të Evropës dhe duke u mbështetur në përvojat ekzistuese evropiane, për të siguruar një nivel të duhur të vetë-menaxhimit për komunitetin serb në Kosovë dhe aftësinë për ofrimin e shërbimeve në fusha të veçanta, duke përfshirë mundësinë e mbështetjes financiare nga Serbia dhe një kanal të drejtpërdrejtë komunikimi për komunitetin serb me Qeverinë e Kosovës.
Palët do të zyrtarizojnë statusin e Kishës Ortodokse Serbe në Kosovë dhe do t’i ofrojnë mbrojtje të fortë vendeve të trashëgimisë fetare dhe kulturore serbe, në përputhje me modelet ekzistuese evropiane.
Neni 8
Palët do të shkëmbejnë misionet e përhershme. Ato do të vendosen në selinë e Qeverisë përkatëse.
Çështjet praktike në lidhje me themelimin e misioneve do të trajtohen veçmas.
Neni 9
Të dyja palët marrin parasysh angazhimin e BE-së dhe donatorëve të tjerë për të krijuar një paketë të posaçme investimi dhe mbështetje financiare për projektet e përbashkëta të palëve në zhvillimin ekonomik, lidhjen, trazicionin e gjelbër dhe fusha të tjera kyçe.
Neni 10
Palët do të krijojnë një komitet të përbashkët, të kryesuar nga BE-ja, për të monitoruar zbatimin e kësaj marrëveshjeje.
Të dyja palët konfirmojnë detyrimin e tyre për të zbatuar të gjitha marrëveshjet e kaluara të dialogut, të cilat mbeten të vlefshme dhe detyruese.
Neni 11
Të dyja palët angazhohen të respektojnë Udhërrëfyesin e Zbatimit të aneksuar në këtë marrëveshje.
Shtojcë e Marrëveshjes për rrugën drejt normalizimit të marrëdhënieve ndërmjet Kosovës dhe Serbisë
Udhërrëfyesi i Zbatimit
- Kjo shtojcë përbën një pjesë integrale të Marrëveshjes.
- Kjo Shtojcë përshkruan sekuencën e ngjarjeve për zbatimin e Marrëveshjes.
Këto rrjedhin nga detyrimet e Palëve të përmendura në nenet 1, 4, 7, 8, 9 dhe 10 të Marrëveshjes. Të gjitha nenet e tjera do të hyjnë në fuqi me nënshkrimin e Marrëveshjes.
- Jo më vonë se 15 ditë pas nënshkrimit të Marrëveshjes bazë, Ekipi Menaxhues do të mblidhet për të paraqitur draftin e parë të Statutit për të siguruar një nivel të duhur të vetë-menaxhimit për komunitetin serb në Kosovë në Dialogun e lehtësuar nga BE-ja, pas së cilës Palët do të fillojnë menjëherë negociatat për Statutin nën lehtësimin e BE-së.
- Me paraqitjen e draftit të parë të Statutit dhe fillimin e negociatave për të, palët do të mundësojnë zyrtarisht hyrjen në fuqi menjëherë si vijon:
- a) Njohja reciproke e dokumenteve të tyre përkatëse dhe simboleve kombëtare (neni 1 (2) i Marrëveshjes)}; dhe
- b) Shkëmbimi i misioneve të përhershme në bazë të një marrëveshjeje paraprake mbi marrëveshjet praktike (neni 8 i Marrëveshjes)
- Palët angazhohen të finalizojnë negociatat dhe të bien dakord për statutin në një afat kohor të përshpejtuar, por jo më vonë se afati i përmendur në nenin 8 të kësaj shtojce.
- Kosova zotohet të sigurojë qëndrueshmërinë ligjore të statutit të rënë dakord dhe e miraton atë duke miratuar një dekret.
- Brenda 30 ditëve pas nënshkrimit të Marrëveshjes, palët do të krijojnë një Komitet të Përbashkët për të monitoruar zbatimin e Marrëveshjes, të kryesuar nga BE-ja (neni 10 (1) i Marrëveshjes) dhe do të bien dakord për Termat e Referencës së Komitetit.
- Brenda 30 ditëve pas themelimit të Komitetit të Përbashkët, Kosova do të zyrtarizojë statusin e Kishës Ortodokse Serbe në Kosovë dhe do të fillojë procedurat e brendshme për mbrojtjen e objekteve të trashëgimisë fetare dhe kulturore serbe sipas Dialogut të lehtësuar nga BE-ja (neni 7 (2) të Marrëveshjes).
- Brenda 150 ditëve pas nënshkrimit të Marrëveshjes, BE-ja së bashku me donatorët e tjerë do të organizojë një konferencë të nivelit të lartë për të miratuar një paketë speciale për investime dhe mbështetje financiare, ( Neni (9) i Marrëveshjes).
- Asnjë disbursim nga paketa nuk do të bëhet përpara se Lehtësuesi i BE-së të arrijë në përfundimin se të gjitha dispozitat e kësaj shtojce dhe nenit 4 të marrëveshjes bazë janë zbatuar plotësisht.
