Andi Kongo sjell përpunimin dhe orkestrimin jazz për ansambël tunxhi, të këngës popullore të Çamerise “Tuman Kuqe”, që do të luhet nga “Albanian Brass Ensemble” më 28 Prill pranë Liqenit Artificial të Tiranës.
Ky përpunim bazohet mbi teknikën e orkestrimeve për Big Band si ato të Duke Ellington, Count Basie, Dizzy Gillespie, Gil Evans etj.
Është ruajtur forma origjinale e këngës, e paraprirë nga nje introduksion. Tema është trajtuar duke përdorur elementet jazz me përdorimin e notave “blues”, të sinkopave, variacioneve, trasformimin e ritmit në swing dhe ritrajtimin ritmik të melodisë. Duke marrë shkas nga modet popullore, mbi të cilat është e ndërtuar melodia e këngës, është përdorur edhe teknika e ri-harmonizimit e bazuar mbi ato mode. Mbas paraqitjes së temës, mbi strukturën e introduksionit do të vazhdojnë improvizimet e instrumentistëve të shoqëruara nga orkestra. Më pas kemi “The Arranger’s Chorus”, variacione mbi strukturën e temës ku përdoret teknika e harmonizimit paralel me 5 zëra të melodisë, mbështetur nga figura kontrapuntistike. Në mbyllje ekzekutohet edhe një herë introduksioni dhe tema e ndjekur nga “coda”.
Orkestrimi për jazz ka filluar në fillim të viteve ‘900, në USA, menjëhere me lindjen e këtij zhanri si muzikë vallëzimi, ku ishin të domosdoshëm për çështje akustike shumë instrumente muzikore. Aty, një rol kryesor luanin instrumentet e tunxhit .
Gjithashtu shumë i hershëm është edhe përpunimi i këngëve popullore, siç mund të ishte blues-i, këngët e lehta apo ato të marra nga musical-ë të ndryshëm, ku instrumentistët improvizonin mbi skemën muzikore dhe harmonitë e tyre. Nuk mungonte edhe përdorimi i këngëve nga shtete të tjera si Franca “Le feuille morte – Autumn Leaves”, Meksika “Besame Mucho”, Gjermania ” Die Moritat von Mackie Messer – Mack the knife” etj.
Saksofonisti John Coltrane në versionin e tij të kengës “My favorite things” (nga musical-i The Sound Of Music ) ka përdorur elemente të muzikës popullore indiane duke e transformuar në një nga kryeveprat e muzikës jazz, shembull ekzemplar i kontaminimit kulturor.
Në këtë version orkestral të “Tuman Kuqe-s” ndërthuren dy botë muzikore, në pamje shumë të largëta, por që kanë të perbashkëta dy elemente esenciale:
1) Variacionet – improvizimi ose ne zhargonin ballkanik “taksim”
2) Modet, ku është i bazuar melosi shqiptar dhe ku është e bazuar harmonia e muzikës perëndimore dhe në vazhdim harmonia dhe melodia e muzikës jazz.
