Nga Lura Elezi
Kur kam shkuar për herë të parë në Amerikë, nuk kishte se si mos të më linte përshtypje pritja spektaklore në biznesin më të rëndomtë nga një njeri që s’e kisha takuar kurrë në jetë e me siguri s’do e takoja më.
“Hi sweety how are you? You look wonderful today!”
“Mirëdita zemër si je? Dukesh e mrekullueshme sot!”
Shumë shqiptarë atje akoma s’mësoheshin dot me këtë mënyrë komunikimi, dhe më të papjekurit ndër ta dhe ua kthenin me shaka shqip, çka mua më dukej e panevojshme. U dukej “amerikanizëm”, “furçe”, “servilizëm” e fjalë të tjera që lëri fare. Ishte një trend që dhe te ne, sapo kish filluar. Ndërkohë që në vitet 90’ na u desh ta kalonim duke u çmësuar me “shoqe, shok, xhaxhi, teta”, në fillimet e 00’ në rrethe të caktuara rifilloi “zemra, ylli, shpirti”. Mua s’më ka bezdisur kurrë kjo gjë, e si në Amerikë si këtu nuk e quaj dot furçe, se jo për gjë po “furçe”-n besoj se di ta dalloj mirë.
Furçja është forma më e ulët e të marrit me të mira, për të marrë mbrapsht atë që të duhet. Kjo me të vërtetë di të jetë e bezdisshme, dhe vjen nga njerëz me ngrohtësi të kufizuar dhe pikërisht pse ata e dinë këtë gjë, të bëjnë dush që me mëngjes me lëvdata se çfarë njeriu je ti, si krahasohesh me perënditë dhe me eliksiret e planetit Tokë. Herët e para të lezeton, kush nuk i do fjalët e mira? (Përveç atij shqiptarit në Amerikë që zgërdhihet me sy në tokë). Po pastaj ia pi lëngun. Pastaj përton t’i përgjigjesh në telefon, rrotullon sytë teksa personi në fjalë rreshton fjalimet, dhe të vjen t’i thuash direkt “ça halli ke dil në temë”.
Po kjo nuk është e njëjta gjë si kur hyn në bankë apo në kafe, dhe personi që do të të shërbejë të pret me buzëqeshje, të bën një kompliment gjenerik ose dhe personal, dhe pastaj vazhdon marrëdhënia e ëmbël e cila filloi siç duhet, me këmbën e djathtë.
Po te ne ndodh ende shumë pak. S’krahasohet me 15 vjet më parë, po prapë ti je vetull ngrysur se si do komunikosh me dikë që po komunikon për herë të parë. Mbase sepse jemi shumë të përfshirë vetëm te vetja jonë dhe hallet tona, këtë temë e kam cekur dhe më herët ne fakt. Por cilado qoftë arsyeja, ka ardhur koha, siç e do dhe viti 2018, të piqemi “komunikimisht”. Buzëqeshja dhe përgjigja kur të kërkohet, nuk ka pse të jetë as luks e as “me tip”. Atë e vesh në mëngjes si rrobat. Kur ti si shërbim dhënës bën një gabim, para se të arrish ta korrigjosh ose të thuash pse nuk e korrigjove, duhet të marrësh me të mira, të kërkosh falje. Jo të fillojë faji zinxhir “pse u derdh makiato mbi sheqer e tabaka” me fytyrë të shqetësuar që nga baristi te makina e espresos e shoferit që solli pakot e kafes në mëngjes.
Komunikimi është edukatë me pahir, nuk është me “tip”. Përgjigja, fjalët e mirësjelljes, sqarimi dinjitoz pa kaluar degë më degë, buzëqeshja, e sërish përgjigja, përgjigja… Janë detyrime adultësh. Edhe nëse nuk ta mësoi familja, duhet të ta mësojë puna e jeta me zor.
Lindja e Largët ka një thënie të lezetshme: “Kujdes mendimet, ato bëhen fjalë. Kujdes fjalët, ato bëhen zakone. Kujdes zakonet, ato bëhen karakteri yt. Kujdes karakterin, bëhet fati yt”.
E kuptoj që një thënie e tillë do ndryshim radikal të mënyrës së jetesës, po mund të fillohet në gjysëm të saj: Kujdes komunikimin: zbërthyer në fjalët e buzëqeshjen.
Besomëni, bën magjira. Jo vetëm në marrëdhënie me të tjerët, por me veten.
