Nga Luan Rama
Historia e Katalonjës nuk është si historia e Kosovës. Katalonjasit janë si spanjollët e tjerë të Spanjës, i njëjti popull me të njëjtën gjuhë, histori, fe, kulturë. Duket se uria u ka kujtuar se mund të jenë më të pasur, çka u ka errësuar sytë duke hapur ketë çarje që kërkon ta kthejë Europën në kohën e tribuve, pasi në dhjetra shekuj, harta e Europës ka ndryshuar dhe ajo tashmê s’ka më nevojê të përçahet përsêri, pasi fuqi të mëdha dhe më të forta se Europa luajnë si zotër në skenën internacionale. Korifejtë e hershëm të Spanjës së El Grekos dhe Gojas, do të ngriheshin nga varret prej zhurmës së këtyre thirrjeve “fitimtarësh”. Atëherë, si gjysma e katalonjasve dhe shumë krahina mund të shpallnin “Republikat” e tyre nga gjysma e bretonëve e deri tek gjysma e mirditasve me përvojê në këto shpallje republikash, dhe atëherë, ne europianët e tjerë, do të humbnim nê labirinthet e kësaj Europe të përçarë me një mori emblemash e flamujsh. Demat e Katalonjës dolën përsëri në rrugë zbukuruar me jelet e demokracisë. Një spektakël mjeran i ofrohet botês tjetêr, nên këmbët e së cilës, nëse përçahemi, do duhet një ditë të nënshtrohemi…
