“Unë nuk kërkova azil, u thashë se jam emigrant ekonomik. Na dhanë qese plastike me gjërat tona, më thanë nesër në mëngjes do të mbërrini në Tiranë”, kështu e nis rrëfimin e tij Artani, që ndryshe nga shumë shqiptarë të tjerë që kanë hyrë ilegalisht në MB me varka të vogla, ai u dëbua shpejt në Shqipëri me një fluturim.
Ai u kishte paguar kontrabandistëve kurdë rreth 3,500 £ (4,169 dollarë) për udhëtimin e rrezikshëm nëpër kanalin anglez, duke marrë hua paratë nga miqtë dhe familja.
Artanin e takuam në një periferi industriale të kryeqytetit shqiptar. Artani nuk është emri i tij i vërtetë pasi identiteti i tij ka nevojë për mbrojtje nga frika e hakmarrjeve. Në fillim të të 30-tave, ai kishte një figurë joshëse.
“Trafikantët ishin të armatosur me thika dhe pistoleta. Ata na kërcënonin vazhdimisht, duke thënë të mos filmonim asgjë dhe as të mos pini cigare pasi drita do të mund të na ‘spiunonte’”.
Pavarësisht kërcënimit, ai arriti të regjistrojë disa pamje nga udhëtimi i tij nëpër Kanal.
Largimi nga Shqipëria, veçanërisht për në Britaninë e Madhe apo Gjermaninë, është një aspiratë e përbashkët e shumë të rinjve këtu. Më shumë se 12,000 shqiptarë kanë mbërritur në Britaninë e Madhe me gomone këtë vit, grupi më i madh i emigrantëve që përpiqen të hyjnë në vend në këtë mënyrë. Mesatarisht më shumë se gjysmës së shqiptarëve u jepet azil.
“Udhëtimi përtej Kanalit ishte torturë”, kujtoi Artani. Ishte ftohtë, stuhi dhe tepër e frikshme. Një varkë e policisë franceze u shfaq 20 minuta në udhëtimin tonë. Ata na shoqëruan nga një distancë ndoshta 200 metra, vetëm duke vëzhguar, gjë që na siguroi. Ata qëndruan për tre orë, ndoshta më shumë. Më pas kaluam në ujërat e Mbretërisë së Bashkuar dhe thirrëm policinë britanike.”
Artani kujton se si autoritetet britanike i ndihmuan të dilnin të sigurt në breg. “Ata na thanë se po vinin për të na marrë, se nuk duhet të na zërë paniku. Ata u sollën mirë dhe u dukën shumë mikpritës dhe të sjellshëm. Ne u hodhëm në varkën e policisë në Mbretërinë e Bashkuar ku morëm jelekët e shpëtimit.”
Ashtu si mijëra të tjerë që kanë kaluar Kanalin me varka të vogla këtë vit, ai përfundoi në qendrën e pritjes Manston në Kent.
Në kulmin e krizës së anijeve të vogla në tetor, 4,000 njerëz po strehohen në një vend ku kapaciteti është për vetëm 1,600. Shifrat ishin aq të larta sa Sekretarja e Brendshme Suella Braverman denoncoi në mënyrë të diskutueshme ardhjen e emigrantëve që kalojnë Kanalin si një “pushtim”.
Artani e hodhi poshtë atë karakterizim, por nuk e fshehu pse kishte udhëtuar në MB.
“I thashë gruas që më intervistonte: “E di që kam hyrë ilegalisht, por nuk kam ardhur për qejf. Kam ardhur se dua të punoj. Nuk kam kërkuar azil”.
“Unë u thashë atyre se jam një emigrant ekonomik. Babai im është invalid. Prej 15 vitesh ai jeton me pensionin e një invalidi, nuk mjafton për të blerë ilaçet e tij.”
I thashë atij se ai e dinte se kishte arritur në MB ilegalisht.
“Po, sigurisht që e kam bërë. Nëse hyn në një vend të huaj pa dokumentacion të rregullt, viza, pulla, sigurisht që po hyn ilegalisht”.
Shumica e shqiptarëve që kemi takuar në Shqipëri ankohen se rrugët ligjore të hyrjes në MB janë shumë të vështira për t’u aksesuar.
Ai shtoi: “Po ka rrugë ligjore, por unë nxitova. Shkova për mënyrën më të shpejtë dhe më të lirë. Viza duhet të ishte më e lirë, por kisha nevojë për ndihmë me aplikimin dhe njerëzit paguajnë më shumë për këtë sesa udhëtimin me gomone.”
Një nga arsyet pse Artani u deportua ishte se ai ishte i sinqertë për arsyet e tij të udhëtimit në MB. Ai nuk u përpoq të kërkonte azil, ai këmbënguli se ishte atje për të punuar.
Ai e kishte vërejtur pak se po e çonin në shtëpi: “Na nxorën jashtë, ne ishim të rrethuar nga policia. Në atë moment isha aq i mërzitur sa nuk mund ta përshkruaj. Ndjeva se truri po më shpërthente dhe nuk mund të bëja asgjë për të gjithë.”
Artani pranon me lehtësi se ka shkelur ligjin e Mbretërisë së Bashkuar dhe kjo ishte arsyeja pse ai u dëbua. Përveç fluturimit në shtëpi, ai tani është i ndaluar nga vendet e tjera evropiane për tre vitet e ardhshme.
Ai tha: “Kam qarë gjatë gjithë udhëtimit, që nga momenti që hipa në atë autobus dhe kuptova se po më dëbonin, deri sa mbërrita në Shqipëri”.
Çështja e kalimeve me gomone ka çuar në debate të furishme në MB, me disa që pretendojnë se problemi është mbivlerësuar, ndërsa të tjerë mendojnë se është një krizë e plotë.
E vetmja gjë për të cilën pothuajse të gjithë bien dakord, është se të vetmit njerëz që përfitojnë realisht nga status quo-ja janë bandat e kontrabandës, që nxjerrin fitime të mëdha nga rrezikimi i jetëve të të tjerëve.
Vetë rrugëtimi, Artanit i ka lënë mijëra paund borxh dhe i vjen keq. Ai tani beson se kushdo tjetër që mendon për një udhëtim të tillë do të ishte më mirë të mos largohej fare.
“Ishte një terror i paimagjinueshëm. Me siguri do të thoja që mos të zgjidhni gomonen. Nëse ka një rrugë ligjore, me vizë, atëherë po largohuni, por ju lutem mos mendoni kurrë të largoheni me gomone.”
