Nga Noela Yzeiri
“Pranvera arabe” zveniti të gjitha shpresat se në djepin që kishte përkundur lindjen e qytetërimit të botës, agimi i lirisë më në fund do të zbardhte. Në tokën e varfëruar nga neokolonializimi dhe të mbajtur peng nga diktatorët që dhunuan popullin për vite me radhë, liria ishte një erë që nuk mundi të ndërtonte asgjë tjetër, veçse një dunë në shkretëtirë. Revolucioni që nisi nga dëshpërimi dhe domosdoshmëria për ndryshim, shumë shpejt u kthye në një vëllavrasje, luftë të përgjakshme brenda vetë luftës. Forcat radikale që shumë shpejt fituan pushtet, tejkaluan çdo pritshmëri, duke ndërtuar atë që sot të gjithë e njohim me ISIS, i vetëquajtur Shteti Islamik i Irakut dhe Sirisë. Përtej të gjitha teorive konspirative apo ndonjë fraze që i shpëtoi Hillari Klintonit se ISIS u kishte dalë jashtë kontrollit, “shteti i ri” të habit për infrastrukturën e tij ushtarake dhe buxhetin financiar, me të cilën paguan lëvizjet politike të radhës dhe aktet e terrorizmit ndërkombëtar që po ndodhin në zemër të Europës. Revolucioni i të shumë dëshiruarës pranverë arabe, dështoi në ato që duhet të ishin themelet e shtetit të ri që lind pas rrëzimit të regjimeve totalitare, laiciteti dhe liria e gruas. Të prirë ndoshta nga nguti për të shkatërruar diktaturat, duket se popujt arabë nuk e kishin përdorur mirë kohën për të reflektuar, as shkollat dhe institucionet e tyre të edukimit për të kultivuar idenë e demokracisë. Të brishtë, përballë Perëndimit që ka lakmuar gjithmonë nëntokën dhe pasuritë e tyre e që ka vendosur për ndarjen apo bashkimin e territoreve të tyre, të dobësuar dhe varfëruar nga masakrat seriale të diktatorëve dhe pa asnjë vizion për formimin e një shoqërie civile pas revolucionit, popujt arabë e përzien luftën e tyre me forca ultra radikale që erdhën nga jashtë. Pra, ajo që duhet të ishte një luftë kundër tiranisë, që duhet të udhëhiqej nga një ideja e një revolucioni shoqëror nuk qe veçse një luftë tribush që përfundoi në një tirani tjetër që po vret njerëz të pafajshëm çdo ditë. Besoj se të gjithë popujt janë të vetëdijshmëm që demokracia fitohet, nuk eksportohet me bomba dhe regjime militare. Bombardimet e SHBA-ve dhe aleatëve të tyre europianë në Irak dhe Afganistan, Pakistan, Libi e Siri në emër të luftës kundër terrorizmit rrafshuan qytete të tëra, kulturë mijëra vjeçare dhe ëndërra të bukura fëmijësh për ta ndërtuar të ardhmen në atdheun e tyre. E gjithë kjo që po ndodh ka shkaktuar një reaksion në themel të qytetërimit perëndimor dhe për këtë, Europa ka përgjegjësitë e veta. Nga njëra anë, duhet të presë refugjatët e luftës, në të cilën është e përfshirë dhe vetë ajo e nga ana tjetër duhet të kuptojë se subkulturat jo të integruara mirë brenda gjirit të saj, sot po vënë në rrezik sigurinë e jetës së qytetarëve europianë. Gazetarët, publicistët dhe filozofët, elita intelektuale po flet për një domosdoshmëri të integrimit të plotë të brezit të dytë të emigrantëve me nënshtetësi europiane, të cilët kanë rezultuar të jenë autorë të sulmeve të fundit në Paris, Nisë, Berlin dhe së fundmi në Londër. Sot, Europës i duhet të kuptojë se cilët janë faktorët që kanë rritur ndjesinë e inferioritetit e të huajve të mbetur totalisht të huaj edhe pas dy gjeneratash, dhe prishjen e parimit multikulturalizmit. Cila është Europa e vërtetë, ajo që promovon pluralitetin dhe integritetin e formave të ndryshme brenda shoqërive multikulturale apo ajo që intimidon atë që është ndryshe? Megjithatë në anën tjetër të botës, ku njerëzit i janë arratisur diktaturave për të jetuar gjetkë lirinë e munguar, është krijuar vatra me e egër fondamentalizmit islamik. Ky “revolucion” që duhet të ishte në thelb arab dhe jo musliman, kërkon t’i çojë njerëzit në epokën që o konvertoheshe në islam, o vdisje. Sheriati, është një ligj dhe jurisprudencë inadekuate për kohrat që jetojmë dhe është pikërisht ky që e ka çuar botën arabe në një obskurantizëm fetar dhe shoqëror. Format e para të fondamentalizmit lindën në gjysmën e viteve ‘70-të dhe ‘80-të pas rënies të idealeve laike dhe nacionaliste të Gamal Abdel Nasser, President i Egjiptit në vitet ‘70-të, hero i socializmit dhe nacionalizmit. Pas dështimit të ideve laike europiane, islami rekuperoi hapësirat e tij ideologjike dhe identitare. Islam do të thotë paqe, askush nuk duhet të ndjehet i rrezikuar prej tij. Myslimanët, të krishterët dhe hebrenjtë kanë bashkëjetuar mes tyre për mijëra vjet, brenda të njëjtit qytetërim. Damasku është modeli i bukur i kësaj bashkëjetese. Duke qenë se profetizon zotërimin e të vërtetës hyjnore, çdo fe erdhi tek njerëzit me idenë se unë jam e vërteta dhe ju jeni gabim. Në historinë e budizmit, hinduizmit, islamit, kristianizmit është e pamundur mos të gjesh gjurmë dhune dhe lufte, si në atë që është shkruar, si dhe në atë që është bërë. Më shumë se sa me natyrën e fesë, këto kanë lidhje me kontekstin historik, në të cilin kjo e fundit ka lindur dhe është formësuar.
Ajo që po ndodh sot me islamin është keqinterpretimi dhe instrumentalizimi i koncepteve fetare për qëllime politike duke përdorur njerëzit më vulnerabël, për të kryer atentate antinjerëzore, antieuropiane dhe anti-islame, prandaj dhe fondamentalizmi nuk është gjë tjetër veçse antiislamizëm dhe nuk ka asnjë lidhje me historinë e mendimit politik islam. Çdo jetë dhëmb njësoj, por le ta kthejmë pak vëmendjen tek fëmijët e uritur të Sirisë që vrapojnë të çajnë turmën e të uriturve të tjerë në kërkim të një copë buke, për të mbajtur frymën gjallë në qytetet e tyre të shpërfytyruara që mbajnë era vdekje.
