Megjithëse SPAK ka nisur hetimin për dy tendera me vlerë 21 milionë euro që KQZ ia dha pa garë kompanisë SMARTMATIC, Ilirjan Celibashi nuk u ndahet kontratave sekrete me firmën holandeze “Smartmatic”. Edhe pse KLSH e ka paralajmëruar se pajisjet e votimit elektronik dhe identifikimit që solli kjo kompani paraqesin probleme në funksionimin e tyre, sërish KQZ ka ftuar të njëjtën kompani në një tender para zgjedhjeve të 14 majit.
Tenderi “me negocim pa shpallje”
Këto lloj tenderash janë asi nën mëngë i kreut të KQZ, Ilirjan Celibashi. Lloji i procedurës së zgjedhur është “Procedurë me negocim, pa shpallje paraprake të njoftimit të kontratës”.
Bëhet fjalë për kontratën “Shërbime të suportit dhe përditësime për votimin elektronik për zgjedhjet për kuvend të datës 11 maj 2025”.
Sipas dokumenteve, procedura është regjistruar formalisht më 14 mars 2023 në Agjencinë e Prokurimeve Publike dhe fituesi është njoftuar më 14 prill, por kontrata është mbajtur sekret dhe është shpallur vetëm pas zgjedhjeve në buletinin e datës 12 maj 2025.
Fillimisht është caktuar një fond limit prej 110,342,551.78 lekë pa TVSH por pas “negocimit” vlera totale përfundimtare e kontratës është fiksuar me shifrën 125,214,474.00 lekë me TVSH.
Emri i kompanisë së kontraktuar nga Celibashi për për këtë shërbim është “Smartmatic International Holding B.V.” me adresë në Amsterdam, Holandë.
Në rastet e tjera të përdorimit të këtyre tenderave sekretë evidentohet specifikisht baza ligjore ku mbështetet autoriteti. Në këtë rast Celibashi ka treguar se ka pasur një “nevojë ekstreme” që justifikon tenderin pa shpallje. Sipas ligjit për prokurimet, ky është neni 47, pika 1/C.
“Procedura me negocim pa shpallje paraprake të njoftimit të kontratës mund të përdoret për kontratat publike të punëve, mallrave ose shërbimeve në secilin nga rastet e mëposhtme: 1/C c) kur për arsye të nevojës ekstreme, të shkaktuar nga ngjarje të paparashikueshme nga autoriteti ose enti kontraktor, afatet kohore për procedurat e hapura, procedurat e hapura të thjeshtuara, procedurat e kufizuara, shërbimet e konsulencës, procedurat konkurruese me negocim ose procedurat me negocim, me shpallje paraprake të njoftimit, nuk mund të respektohen. Rrethanat e përmendura për të justifikuar nevojën ekstreme nuk duhet të shkaktohen në asnjë rast nga autoriteti ose enti kontraktor”, citojmmë nenin e përmendur nga komisioni i Celibashit. Pra, nevoja ekstreme nuk mund të jetë vonesa e KQZ-së për të bërë tenderin shumë kohë më parë se sa ditët para zgjedhjeve.
Por për ne është e qartë arsyeja. Celibashi ka bërë një tender të minutës së fundit me dy qëllime: për të shmangur konkurrencën për miqtë e tij të kompanisë SMARTMATIC dhe për ta mbajtur kontratën larg syve të publikut.
KLSH zbulon probleme në pajisjet elektronike të instaluara për zgjedhjet
Nga auditimi mbi konfigurimet aktuale për identifikimin nëpërmjet pajisjeve PEI, i publikuar në korrik 2024, u konstatua se zgjidhja e implementuar në zgjedhjet e periudhës 2021-2023, ku regjistrimi i gjurmës së gishtit është përdorur si nënshkrim biometrik, nuk ka mundur të parandalojë rastet si më poshtë: – Votimin e dyfishtë, ku ka pasur raste në qendra votimi të ndryshme, të identifikohen votues me ID të njëjta, nga votues të identifikuar si administratë zgjedhore ose votues me Vendim Gjykate, për të cilat janë identifikuar 43 raste; – Votimin familjar ose votimin për një zgjedhës tjetër, ku ka pasur raste të kenë nënshkrim të njëjtë votues të identifikuar me ID të ndryshme, për të cilat ka patur 213 me përputhshmëri të mundshme në zgjedhjet e vitit 2023. Për identifikimin elektronik të zgjedhësve, nuk janë përdorur të dhënat që gjenden në dokumentet e identifikimit elektronik që janë Karta dhe Pasaporta, të pajisura me të dhëna biometrike që krijohen, ruhen dhe ofrohen nga institucioni përgjegjës për prodhimin e dokumenteve biometrikë.
Sipas të dhënave të KQZ-ës, për 75,132 votues ose 5% e numrit total të votuesve në të gjithë vendin, për zgjedhjet e vitit 2023, nuk është regjistruar gjurmë gishti dhe identifikimi i zgjedhësve është bërë me kërkim manual në të dhënat që gjenden në pajisjet PEI. Në këto raste dokumenti i identifikimit nuk është lexuar nga pajisjet e identifikimit elektronik PEI, nëpërmjet MRZ – Machine Readable Zone. Në përfundim të zgjedhjeve 2023, KQZ ka ngritur një grup pune me urdhrin nr.78, datë 16.05.2023 “Verifikimin e shkaqeve të mosfunksionimit të pajisjeve elektronike të identifikimit të zgjedhësve – PEI në disa qendra votimi në zgjedhjet e datës 14 maj 2023”. Një nga arsyet ishte se “Versioni software është instaluar gabim për shkak se nuk është kryer saktë instalimi i versionit të ri të aplikacionit të zgjedhjeve dhe nuk është arritur të identifikohet kjo problematikë gjatë verifikimit të pajisjeve në përfundim të procesit të përgatitjes së pajisjeve”.
Në përfundim të çdo procesi pune për implementimin e votimit elektronik, KQZ bazuar në verifikimet që ka bërë gjatë procesit zgjedhor, në raportet e gjeneruara nga kompania me të cilën ka marrëveshje për PEVN dhe në rezultatin e hapjes së kutive të votimit harton një raport final për ecurinë e procesit.
Pajisjet PEVN në dispozicion kanë qenë 802 pajisje, 26 prej të cilave rezervë, për çdo rast që mund të ishte e nevojshme.
Ky sistem ka filluar pilotimin e tij fillimisht në Njësinë Administrative nr. 10 në Tiranë dhe në zgjedhjet e 14 Majit 2023 u shtri në të gjithë qarkun e Elbasanit, Kamëz dhe Vorë. Pajisjet e Votimit dhe Numërimit Elektronik – PEVN, mundësojnë votimin elektronik dhe llogaritjen e rezultatit përfundimtar në SEMVR, në nivel të çdo qendre votimi pas mbylljes së procesit të votimit.
Dy tenderat e SMARTMATIC, nën hetim nga SPAK
Prej gushtit të këtij viti, SPAK po heton dy tendera të KQZ, të cilat i ka fituar kompania Smartmatic për identifikimin dhe votimin elektronik. Tenderat për pajisjet e identifikimit biometrik dhe votimit e numërimit elektronik kapin vlerën e 21 milionë dollarëve.
Kompania Smartmatic në hetim nga SPKA, iu përgjigj mediave duke thënë se: “Nuk na shqetëson hetimi”. Sipas tyre, fatura e tenderit respektoi ligjin shqiptar dhe kërkesat e KQZ.
Më 22 gusht 2024 KQZ i dorëzoi SPAK dokumentet e plota që Prokuroria e Posaçme kërkoi në lidhje me tenderat për pajisjet e identifikimit biometrik si dhe votimin e numërimin elektronik me vlerë totale 21 milionë dollarë.
Të dy tenderat janë fituar pa garë nga kompania ‘Smartmatic International Holding B.V”, vlera fituese e të cilëve ishte shumë pranë fondit limit.
Kërkesa e drejtuar ndaj KQZ-së mban emrin e kreut të SPAK-it Altin Dumani dhe është firmosur më datë 16 gusht 2024. Konkretisht SPAK ka kërkuar nga KQZ dokumentet e tenderit që mban datën 23 dhjetor 2020 për “Sisteme/pajisje të teknologjisë së informacionit për identifikimin elektronik të votuesve dhe verifikim e tyre paszgjedhor”. Po ashtu dhe për një tender të dytë të dhënë po në vitin 2021 (mars) për ‘Sisteme/pajisje të teknologjisë së informacionit për votimin dhe numërimin e votave!’.
“Prokuroria e Posaçme Kundër Korrupsionit dhe Krimit të Organizuar, për nevoja të hetimeve që po zhvillohen kërkon nga ana juaj dokumentacionin e plotë të praktikës së procedurës të prokurimit me nr.”REF-83073-12-23-2020″ me objekt “Sisteme/pajisje të teknologjisë së informacionit për identifikimin elektronik të votuesve dhe verifikim e tyre paszgjedhor” dhe të praktikës së procedurës të prokurimit me nr. “REF-89113-03-04-2021”, me objekt “Sisteme/pajisje të teknologjisë së informacionit për votimin dhe numërimin e votave” – thuhet në kërkesë.
Në 15 janar të vitit 2021, Komisioni Qendror i Zgjedhjeve pranoi ofertën e kompanisë “Smartmatic International Holding B.V”, për procesin e identifikimit biometik të votuesve në zgjedhjet e 25 Prillit.
Kompania amerikane ishte e vetmja që u paraqit në garën e hapur nga Komisioni Qendror i Zgjedhjeve dhe u ofrua ta realizojë projektin për afro 20 milion dollarë. Fondi limit ishte pak më shumë se 21 milionë dollarë (Konkretisht 2,112,304,484 lekë të reja pa TVSH) ndërsa kompania fitoi duke ofruar 2,016,354,628 lekë të reja pa TVSH. Kontrata me shoqërinë “Smartmatic International Holding B.V me seli në Holandë u firmos 10 Shkurt 2021.
Tenderi me numër reference “REF-89113-03-04-2021” ka të bëjë me blerjet e pajisjeve të votimin dhe e numërimin elektronik për projektin e parë pilot të votimit elektronik në zgjedhjet e 2021, që u mbajt në 32 qendrat e votimit të njësisë administrative numër 10 në Tiranë. Edhe këtu procedura e shpalljes ishte me negocim.
Kompania Smartmatic mundi që të sigurojë një kontratë me vlerë rreth 1 milion dollarë për votimin dhe numërimin elektronik në zgjedhjet e 25 Prillit të njësisë 10. Fondi limit ishte 109.999.500, ndërsa kompania fituese Smartmatic International Holding B.V, fitoi në mars të 2021 duke ofruar 99.424.460 lekë. Afati i kontratës përcaktohej dy muaj për projektin pilot që u implementua në 32 qendrat e votimit të njësisë administrative numër 10 në Tiranë.
Edhe në zgjedhjet lokale të vitit 2023 kompania ‘SmartMatic’ fitoi tenderin për votimin dhe numërimin elektronik që u implementua në Elbasan, Kamëz e Vorë.
SMARTMATIC akuzohet nga SHBA se i dha ryshfet kryetarit KQZ
Kompania Smartmatic International është vënë nën akuzë nga Departamenti Amerikan i Drejtësisë për shkak se dyshohet të ketë paguar 1 milion dollarë ryshfet për kryetarin e Komisionit Qendror të Zgjedhjeve në Filipine. Dy themeluesit e kompanisë që ka fituar dhjetra milionë euro në Shqipëri për të ngritur sistemin elektronik të votimeve rrezikojnë deri në 20 vjet burg, teksa akuza ndaj tyre është publikuar në faqen e departamentit të drejtësisë së Shteteve të Bashkuara.
Sipas prokurorëve, ryshfeti është paguar për të marrë kontratën e blerjes së pajisjeve dhe makinerive për zgjedhjet.
“Mes viteve 2015 dhe 2018, Roger Alejandro Pinate Martinez, 49 vjeç, një shtetas venezuelian me banim në Boca Raton, Florida, dhe Jorge Miguel Vasquez, 62 vjeç, një shtetas amerikan me banim në Davie, Florida, së bashku me të tjerë dyshohet se shkaktuan pagesën e të paktën 1 milion dollarë ryshfet për Juan Andres Donato Bautista, 60 vjeç, ish-president i COMELEC,” thuhet në akuzën e ngritur nga prokurorët amerikanë.
Dy themeluesit e Smartmatic dyshohet se financuan ryshfetet përmes një fondi të zi të krijuar duke mbifaturuar koston e çdo makinerie votimi për zgjedhjet e 2016-ës në Filipine.
Për të fshehur dhe maskuar natyrën dhe qëllimin e pagesave korruptive, të akuzuarit kanë përdorur gjuhë të koduar për t’iu referuar fondit të zi.
“Martinez dhe Vasques kanë shaktuar krijimin e kontratave mashtruese dhe marrëveshjeve false të kredisë për të justifikuar transferimet. Komplotistët më pas dyshohet se kanë pastruar fondet në lidhje me skemën e ryshfetit përmes llogarive bankare të vendosura në Azi, Evropë dhe Shtetet e Bashkuara, duke përfshirë Distriktin Jugor të Floridës,” thuhet në dokumentin e akuzës.
Nëse dënohen, Pinate dhe Vasquez përballen secili me një dënim maksimal prej pesë vjet burg për akuzat e shkeljes së ligjit për praktikat e huaja të korrupsionit. Po kështu, Bautista, Pinate, Vasquez dhe Moreno përballen secili me një dënim maksimal prej 20 vjetësh për çdo akuzë për pastrim parash ndërkombëtare dhe komplot për të kryer pastrim parash.
Njoftimi u bë nga Zëvendës Ndihmës Prokurorja e Përgjithshme Nicole M. Argentieri, kreu i Divizionit Penal të Departamentit të Drejtësisë; nga Prokurori i Shteteve të Bashkuara Markenzy Lapointe për Distriktin Jugor të Floridës; nga agjenti special i ngarkuar Anthony Salisbury i Hetimeve të Sigurisë Kombëtare (HSI) Miami; dhe Agjenti Special i ngarkuar Mattheë D. Line e IRS Criminal Investigation (IRS CI) Miami.
Në këto kushte na lind pyetja, përse Ilirjan Celibashi vazhdon bashkëpunimin me këtë kompani? Kaq e madhe është “nevoja ekstreme” e kryetarit të KQZ-së për shërbimet e SMARTMATIC.
©️Copyright Gijotina.com
Ky artikull është ekskluziv i Gijotina.com, gëzon të drejtën e autorësisë sipas Ligjit Nr. 35/2016, “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e lidhura me to”. Shkrimi mund të ripublikohet nga mediat e tjera vetëm duke cituar Gijotina.com dhe në fund të vendoset linku i burimit, në të kundërt çdo shkelës do të mbajë përgjegjësi sipas Nenit 178 të Ligjit Nr/ 35/2016.
