Prodhimi dhe eksporti janë baza më e qëndrueshme për zhvillimin e një vendi, sado i vogël të jetë në sipërfaqe dhe popullsi. Përvojat kanë treguar se të gjitha vendet me mirëqenie të lartë kanë pasur në themel të zhvillimit prodhimin dhe eksportet.
Gjermania e krijoi pasurinë e saj në bazë të një modeli që nxiti prodhimin në shërbime për industritë e zhvilluara në prodhimin e teknologjisë së lartë, makinave, pajisjeve mjekësore, produkteve kimike, energjisë alternative dhe produkteve të tjera të avancuara.
Vende të tjera shfrytëzojnë burimet natyrore, si klimën dhe kapitalin njerëzor për të prodhuar dhe për të shitur jashtë vendit mallra dhe shërbime dhe për t’u pasuruar nëpërmjet tyre.
Estonia, një vend në Polin e Veriut, ku gjysma e vitit është natë, me popullsi vetëm 1.3 milionë banorë, kishte 16 miliardë euro eksporte në vitin 2021, gati katër herë më shumë se Shqipëria, pasi po zbaton një model të bazuar në zhvillimin e eksportit të produkteve teknologjike që lidhen me shërbimet dixhitale që kanë vlerë të lartë.
Eksportet “Made in Albania” po formësoheshin me përpjekje për të kaluar në një shkallë më të lartë të zinxhirit të vlerës (industria automative), pas dy dekadash anemike që kur Shqipëria shpalli ‘terapinë e shokut’ në vitin 1991, ku fabrikave ju vu dryni.
Por kohët e fundit, prodhimi vendas po merr një goditje të paprecedentë nga forcimi i monedhës vendase, që tashmë është bërë i papërballueshëm.
Nga ballafaqimi i të dhënave zyrtare shihet se në tremujorin e parë të vitit 2023, të ardhurat e eksportuesve shënuan rënie me 60,7 milionë euro nga zhvillimet në kursin e këmbimit.
Në tremujorin e parë të vitit 2023, kursi mesatar i Euros ishte 115 lekë, me një ulje 7 lekë në krahasim me kursin mesatar të së njëjtës periudhë të një viti më parë (5.7% më pak,) sipas të dhënave zyrtare nga Banka e Shqipërisë.
Nga ana tjetër, vlera e eksporteve arriti në 1 miliard euro në janar-mars 2023, por nëse Euro do të kishte vlerën e 122 lekëve sa ishte në tremujorin e parë 2022, fitimet do të ishin së paku 60 milionë euro më të larta.
Vitin e kaluar, humbjet e eksportuesve nga kursi ishin rreth 225 milionë euro. Monedha europiane nisi rënien e qëndrueshme që në vitin 2016, kur po këmbehej me 140 lekë.
Por këtë vit, rënia po ndodh shumë shpejt. Nga 115 lekë që këmbehej 1 euro në fillim të vitit, më 12 prill u këmbye me 110.8 lekë.
Ritmi i rënies është i fortë dhe vendi është ende para sezonit turistik, kur pritet të ketë rënie më të madhe, pasi flukset valutore do të rriten më shumë nga sezoni turistik.
Nëse Euro zhvlerësohet me këto ritme, me shumë gjasa, eksportet do të reduktohen si në sasi edhe në vlerë dhe kjo do të jetë shumë e dukshme në fund të vitit aktual, thotë Arben Shkodra, Sekretar i Përgjithshëm i Bashkimit të Prodhuesve Shqiptarë.
Ai kërkon nga qeveria dhe Banka e Shqipërisë të analizojnë me seriozitet arsyet që po çojnë në rënien e shpejtë të Euros dhe të vihen mekanizma kontrolli që situata të mos dalë nga kontrolli dhe të mos prishen bazat e zhvillimit të qëndrueshëm, siç janë eksportet.
Prania e Euros, nga faktorë informalë ose zhvillimet reale në ekonomi tashmë është fakt, por ekonomistët dhe eksportuesit kërkojnë që të veprohet para se të jetë vonë. Sinjalet e para janë dhënë.
INSTAT raportoi se në 3-mujorin e parë 2023, eksportet e mallrave në sasi pësuan rënie me 2.4%. Rënia e eksporteve në sasi nisi që vitin e kaluar. Më 2022 u eksportuan 11% më pak mallra se në vitin 2021.
Eksportuesit gjithashtu kanë rritur ankesat rreth kostove të larta që po vijnë nga paga minimale, efektet negative të zhvlerësimit të Euros dhe mungesës së fuqisë punëtore.
Të tre këta faktorë po godasin sektorin e prodhimit, i cili e ka të bazuar aktivitetin në krahun e lirë të punës. Arben Shkodra, nga Unioni i Prodhuesve ka disa propozime për të frenuar përkeqësimin e situatës./Monitor
Prodhimi dhe eksporti janë baza më e qëndrueshme për zhvillimin e një vendi, sado i vogël të jetë në sipërfaqe dhe popullsi. Përvojat kanë treguar se të gjitha vendet me mirëqenie të lartë kanë pasur në themel të zhvillimit prodhimin dhe eksportet.
Gjermania e krijoi pasurinë e saj në bazë të një modeli që nxiti prodhimin në shërbime për industritë e zhvilluara në prodhimin e teknologjisë së lartë, makinave, pajisjeve mjekësore, produkteve kimike, energjisë alternative dhe produkteve të tjera të avancuara.
Vende të tjera shfrytëzojnë burimet natyrore, si klimën dhe kapitalin njerëzor për të prodhuar dhe për të shitur jashtë vendit mallra dhe shërbime dhe për t’u pasuruar nëpërmjet tyre.
Estonia, një vend në Polin e Veriut, ku gjysma e vitit është natë, me popullsi vetëm 1.3 milionë banorë, kishte 16 miliardë euro eksporte në vitin 2021, gati katër herë më shumë se Shqipëria, pasi po zbaton një model të bazuar në zhvillimin e eksportit të produkteve teknologjike që lidhen me shërbimet dixhitale që kanë vlerë të lartë.
Eksportet “Made in Albania” po formësoheshin me përpjekje për të kaluar në një shkallë më të lartë të zinxhirit të vlerës (industria automative), pas dy dekadash anemike që kur Shqipëria shpalli ‘terapinë e shokut’ në vitin 1991, ku fabrikave ju vu dryni.
Por kohët e fundit, prodhimi vendas po merr një goditje të paprecedentë nga forcimi i monedhës vendase, që tashmë është bërë i papërballueshëm.
Nga ballafaqimi i të dhënave zyrtare shihet se në tremujorin e parë të vitit 2023, të ardhurat e eksportuesve shënuan rënie me 60,7 milionë euro nga zhvillimet në kursin e këmbimit.
Në tremujorin e parë të vitit 2023, kursi mesatar i Euros ishte 115 lekë, me një ulje 7 lekë në krahasim me kursin mesatar të së njëjtës periudhë të një viti më parë (5.7% më pak,) sipas të dhënave zyrtare nga Banka e Shqipërisë.
Nga ana tjetër, vlera e eksporteve arriti në 1 miliard euro në janar-mars 2023, por nëse Euro do të kishte vlerën e 122 lekëve sa ishte në tremujorin e parë 2022, fitimet do të ishin së paku 60 milionë euro më të larta.
Vitin e kaluar, humbjet e eksportuesve nga kursi ishin rreth 225 milionë euro. Monedha europiane nisi rënien e qëndrueshme që në vitin 2016, kur po këmbehej me 140 lekë.
Por këtë vit, rënia po ndodh shumë shpejt. Nga 115 lekë që këmbehej 1 euro në fillim të vitit, më 12 prill u këmbye me 110.8 lekë.
Ritmi i rënies është i fortë dhe vendi është ende para sezonit turistik, kur pritet të ketë rënie më të madhe, pasi flukset valutore do të rriten më shumë nga sezoni turistik.
Nëse Euro zhvlerësohet me këto ritme, me shumë gjasa, eksportet do të reduktohen si në sasi edhe në vlerë dhe kjo do të jetë shumë e dukshme në fund të vitit aktual, thotë Arben Shkodra, Sekretar i Përgjithshëm i Bashkimit të Prodhuesve Shqiptarë.
Ai kërkon nga qeveria dhe Banka e Shqipërisë të analizojnë me seriozitet arsyet që po çojnë në rënien e shpejtë të Euros dhe të vihen mekanizma kontrolli që situata të mos dalë nga kontrolli dhe të mos prishen bazat e zhvillimit të qëndrueshëm, siç janë eksportet.
Prania e Euros, nga faktorë informalë ose zhvillimet reale në ekonomi tashmë është fakt, por ekonomistët dhe eksportuesit kërkojnë që të veprohet para se të jetë vonë. Sinjalet e para janë dhënë.
INSTAT raportoi se në 3-mujorin e parë 2023, eksportet e mallrave në sasi pësuan rënie me 2.4%. Rënia e eksporteve në sasi nisi që vitin e kaluar. Më 2022 u eksportuan 11% më pak mallra se në vitin 2021.
Eksportuesit gjithashtu kanë rritur ankesat rreth kostove të larta që po vijnë nga paga minimale, efektet negative të zhvlerësimit të Euros dhe mungesës së fuqisë punëtore.
Të tre këta faktorë po godasin sektorin e prodhimit, i cili e ka të bazuar aktivitetin në krahun e lirë të punës. Arben Shkodra, nga Unioni i Prodhuesve ka disa propozime për të frenuar përkeqësimin e situatës./Monitor
