Vendimet e dy shteteve amerikane – Kolorados dhe Maine – për të përjashtuar Donald Trump nga votat e tyre për zgjedhjet paraprake të partisë për nominimin presidencial, bazohen në “klauzolën e dhunimit” të Kushtetutës së SHBA dhe mund të kenë pasoja të rënda në zgjedhjet e vitit 2024, citon në analizën e saj gazeta “The Guardian”.
Zyrtarët në Kolorado dhe Maine kanë vendosur që ish-presidenti amerikan nuk ka të drejtë të kandidojë përsëri për Shtëpinë e Bardhë, duke përmendur rolin e tij në trazirat e 6 janarit 2020 në Kapitolin e SHBA.
Në fillim të këtij muaji, Gjykata e Lartë në Kolorado vendosi – me një votim 4 kundër tre – për të hequr emrin e Trump nga fleta e votimit republikane për nominimin presidencial. Gjykata e Lartë e Maine bëri pikërisht të njëjtën gjë dje.
Dy vendimet e gjykatave në Kolorado dhe Maine ka të ngjarë të kenë pasoja të rëndësishme ligjore dhe politike për zgjedhjet e vitit 2024, pasi ato mbështeten në një dispozitë të Kushtetutës së SHBA-së të njohur si “klauzola e rebelimit”, e cila përdoret rrallë.
Stafi i Trump njoftoi, siç pritej, se do të apelonte të dy vendimet në Gjykatën e Lartë të SHBA-së, e cila mund t’i rrëzonte ato. Padi të ngjashme po zhvillohen në gjykatat e shteteve të tjera.
Çfarë është “klauzola e rebelimit” dhe pse është përdorur?
Në bazë të vendimit të Gjykatës së Lartë të Kolorados, për herë të parë, një kandidat për zgjedhjet presidenciale, gjykohet i papërshtatshëm për në Shtëpinë e Bardhë sipas Kushtetutës në historinë e vendit. Një kandidat presidencial nuk është përjashtuar asnjëherë nga fleta e votimit sipas “klauzolës së kryengritjes”, nxitoi të komentojë ai për publikimin përkatës.
Gjykata e Kolorados, megjithatë, në justifikimin e vendimit të saj, deklaroi se përpjekjet e ish-presidentit “për të përmbysur rezultatet e zgjedhjeve të vitit 2020 janë të barabarta me pjesëmarrjen e tij në rebelim dhe neni 3 i Amendamentit të 14-të, i ratifikuar pas Luftës Civile, ndalon kryengritësit nga mbajtja e postit federal, përfshirë presidencën”.
Më tej shtohet: “Ne nuk dalim lehtë në këto përfundime. Ne jemi të vetëdijshëm për madhësinë dhe peshën e pyetjeve që kemi përpara. Ne jemi gjithashtu të ndërgjegjshëm për detyrën tonë solemne për të zbatuar ligjin, pa frikë apo favore dhe pa u ndikuar nga reagimi i publikut ndaj vendimeve që ligji na kërkon të marrim”.
Seksioni 3 i Amendamentit të 14-të, i referuar gjithashtu si “klauzola e rebelimit”, përjashton cilindo nga Kongresi, ushtria dhe zyra federale dhe shtetërore që dikur u betuan për të mbrojtur Kushtetutën, por më pas “u përfshi” në “rebelim” kundër saj.
Amendamenti i 14-të, i ratifikuar në vitin 1868, ndihmoi në sigurimin e të drejtave civile për ish-skllevërit, por synonte gjithashtu të parandalonte ish-zyrtarët e Konfederatës që të rifitonin pushtetin si anëtarë të Kongresit dhe të merrnin përsipër qeverinë kundër së cilës ata sapo kishin revoltuar.
Edhe pse dispozita u krijua për të trajtuar pasojat e luftës civile, ajo ishte shkruar në terma të përgjithshëm dhe, sipas shumicës së studiuesve, është ende në fuqi. Megjithatë, Kongresi dha amnisti në vitet 1872 dhe 1898. Por këto akte ishin prapavepruese, siç theksojnë studiuesit, dhe nuk e kufizuan vlefshmërinë e tyre në të ardhmen.
Por shumë ekspertë ligjorë argumentojnë se klauzola pas garës zbatohet për Trump për shkak të rolit të tij në përpjekjen për të përmbysur zgjedhjet presidenciale të vitit 2020, duke bllokuar kalimin e pushtetit te demokrati Joe Biden dhe duke inkurajuar mbështetësit e tij që të sulmojnë Kapitolin e SHBA.
Në vitin 1919, Kongresi refuzoi të emëronte një demokrat në Kongres, duke argumentuar se ai kishte ofruar ndihmë për armiqtë e vendit gjatë Luftës së Parë Botërore.
Vendimi i Kolorados dhe Maine vlen vetëm për zgjedhjet paraprake republikane të shtetit, të cilat do të mbahen në Kolorado më 5 mars, që do të thotë se emri i Trump ka të ngjarë të mos jetë në fletëvotim. E njëjta gjë është e vërtetë në Maine – nëse vendimi hyn në fuqi, ai do të zbatohet vetëm për fletën e votimit të shtetit.
Megjithatë, Gjykata e Lartë e Kolorados e shtyu përkohësisht vendimin e saj deri më 4 janar, gjë që do të lejonte Gjykatën e Lartë të SHBA deri atëherë të vendoste nëse do ta merrte çështjen. Kjo është një ditë para afatit të fundit për aplikantët.
Kolorado nuk është më një sfidë – Biden fitoi me dy shifra në 2020 dhe hera e fundit që një republikan fitoi ishte 2004 – por vendimi mund të ndikojë në raste të tjera në SHBA. Gjykatat e tjera shtetërore kanë vendosur kundër paditësve. Në Michigan, për shembull, një gjykatës vendosi që Kongresi, jo gjykatat, duhet të marrin përsipër çështjen Trump.
Dy vendimet e gjykatës sigurisht që do të prekin mbështetësit e vendosur të ish-presidentit amerikan.
Aleatët e Trump do ta quajnë atë një përpjekje jodemokratike për t’i vënë frenat vullnetit të popullit amerikan duke e bashkuar atë me çështjet e shumta ligjore kundër tij në pritje në gjykatën shtetërore dhe federale.
“Demokratët kanë aq frikë nga fitorja e Presidentit Trump më 5 nëntor 2024, saqë po përpiqen në mënyrë të paligjshme ta heqin atë nga fleta e votimit”, tha në një postim në rrjetet sociale deputetja republikane Elise Stefanik, një aleate e ngushtë e Trump.
Nga ana e tyre, avokatët e Trump argumentojnë se amendamenti i 14-të nuk zbatohet për presidencën.
Një avokat i Trump theksoi gjithashtu se trazirat e 6 janarit në Capitol Hill nuk ishin mjaft serioze për t’u cilësuar si trazirë dhe se çdo vërejtje që Trump u bëri mbështetësve atë ditë në Uashington mbrohej nën lirinë e fjalës.
Vendimet e dy shteteve amerikane – Kolorados dhe Maine – për të përjashtuar Donald Trump nga votat e tyre për zgjedhjet paraprake të partisë për nominimin presidencial, bazohen në “klauzolën e dhunimit” të Kushtetutës së SHBA dhe mund të kenë pasoja të rënda në zgjedhjet e vitit 2024, citon në analizën e saj gazeta “The Guardian”.
Zyrtarët në Kolorado dhe Maine kanë vendosur që ish-presidenti amerikan nuk ka të drejtë të kandidojë përsëri për Shtëpinë e Bardhë, duke përmendur rolin e tij në trazirat e 6 janarit 2020 në Kapitolin e SHBA.
Në fillim të këtij muaji, Gjykata e Lartë në Kolorado vendosi – me një votim 4 kundër tre – për të hequr emrin e Trump nga fleta e votimit republikane për nominimin presidencial. Gjykata e Lartë e Maine bëri pikërisht të njëjtën gjë dje.
Dy vendimet e gjykatave në Kolorado dhe Maine ka të ngjarë të kenë pasoja të rëndësishme ligjore dhe politike për zgjedhjet e vitit 2024, pasi ato mbështeten në një dispozitë të Kushtetutës së SHBA-së të njohur si “klauzola e rebelimit”, e cila përdoret rrallë.
Stafi i Trump njoftoi, siç pritej, se do të apelonte të dy vendimet në Gjykatën e Lartë të SHBA-së, e cila mund t’i rrëzonte ato. Padi të ngjashme po zhvillohen në gjykatat e shteteve të tjera.
Çfarë është “klauzola e rebelimit” dhe pse është përdorur?
Në bazë të vendimit të Gjykatës së Lartë të Kolorados, për herë të parë, një kandidat për zgjedhjet presidenciale, gjykohet i papërshtatshëm për në Shtëpinë e Bardhë sipas Kushtetutës në historinë e vendit. Një kandidat presidencial nuk është përjashtuar asnjëherë nga fleta e votimit sipas “klauzolës së kryengritjes”, nxitoi të komentojë ai për publikimin përkatës.
Gjykata e Kolorados, megjithatë, në justifikimin e vendimit të saj, deklaroi se përpjekjet e ish-presidentit “për të përmbysur rezultatet e zgjedhjeve të vitit 2020 janë të barabarta me pjesëmarrjen e tij në rebelim dhe neni 3 i Amendamentit të 14-të, i ratifikuar pas Luftës Civile, ndalon kryengritësit nga mbajtja e postit federal, përfshirë presidencën”.
Më tej shtohet: “Ne nuk dalim lehtë në këto përfundime. Ne jemi të vetëdijshëm për madhësinë dhe peshën e pyetjeve që kemi përpara. Ne jemi gjithashtu të ndërgjegjshëm për detyrën tonë solemne për të zbatuar ligjin, pa frikë apo favore dhe pa u ndikuar nga reagimi i publikut ndaj vendimeve që ligji na kërkon të marrim”.
Seksioni 3 i Amendamentit të 14-të, i referuar gjithashtu si “klauzola e rebelimit”, përjashton cilindo nga Kongresi, ushtria dhe zyra federale dhe shtetërore që dikur u betuan për të mbrojtur Kushtetutën, por më pas “u përfshi” në “rebelim” kundër saj.
Amendamenti i 14-të, i ratifikuar në vitin 1868, ndihmoi në sigurimin e të drejtave civile për ish-skllevërit, por synonte gjithashtu të parandalonte ish-zyrtarët e Konfederatës që të rifitonin pushtetin si anëtarë të Kongresit dhe të merrnin përsipër qeverinë kundër së cilës ata sapo kishin revoltuar.
Edhe pse dispozita u krijua për të trajtuar pasojat e luftës civile, ajo ishte shkruar në terma të përgjithshëm dhe, sipas shumicës së studiuesve, është ende në fuqi. Megjithatë, Kongresi dha amnisti në vitet 1872 dhe 1898. Por këto akte ishin prapavepruese, siç theksojnë studiuesit, dhe nuk e kufizuan vlefshmërinë e tyre në të ardhmen.
Por shumë ekspertë ligjorë argumentojnë se klauzola pas garës zbatohet për Trump për shkak të rolit të tij në përpjekjen për të përmbysur zgjedhjet presidenciale të vitit 2020, duke bllokuar kalimin e pushtetit te demokrati Joe Biden dhe duke inkurajuar mbështetësit e tij që të sulmojnë Kapitolin e SHBA.
Në vitin 1919, Kongresi refuzoi të emëronte një demokrat në Kongres, duke argumentuar se ai kishte ofruar ndihmë për armiqtë e vendit gjatë Luftës së Parë Botërore.
Vendimi i Kolorados dhe Maine vlen vetëm për zgjedhjet paraprake republikane të shtetit, të cilat do të mbahen në Kolorado më 5 mars, që do të thotë se emri i Trump ka të ngjarë të mos jetë në fletëvotim. E njëjta gjë është e vërtetë në Maine – nëse vendimi hyn në fuqi, ai do të zbatohet vetëm për fletën e votimit të shtetit.
Megjithatë, Gjykata e Lartë e Kolorados e shtyu përkohësisht vendimin e saj deri më 4 janar, gjë që do të lejonte Gjykatën e Lartë të SHBA deri atëherë të vendoste nëse do ta merrte çështjen. Kjo është një ditë para afatit të fundit për aplikantët.
Kolorado nuk është më një sfidë – Biden fitoi me dy shifra në 2020 dhe hera e fundit që një republikan fitoi ishte 2004 – por vendimi mund të ndikojë në raste të tjera në SHBA. Gjykatat e tjera shtetërore kanë vendosur kundër paditësve. Në Michigan, për shembull, një gjykatës vendosi që Kongresi, jo gjykatat, duhet të marrin përsipër çështjen Trump.
Dy vendimet e gjykatës sigurisht që do të prekin mbështetësit e vendosur të ish-presidentit amerikan.
Aleatët e Trump do ta quajnë atë një përpjekje jodemokratike për t’i vënë frenat vullnetit të popullit amerikan duke e bashkuar atë me çështjet e shumta ligjore kundër tij në pritje në gjykatën shtetërore dhe federale.
“Demokratët kanë aq frikë nga fitorja e Presidentit Trump më 5 nëntor 2024, saqë po përpiqen në mënyrë të paligjshme ta heqin atë nga fleta e votimit”, tha në një postim në rrjetet sociale deputetja republikane Elise Stefanik, një aleate e ngushtë e Trump.
Nga ana e tyre, avokatët e Trump argumentojnë se amendamenti i 14-të nuk zbatohet për presidencën.
Një avokat i Trump theksoi gjithashtu se trazirat e 6 janarit në Capitol Hill nuk ishin mjaft serioze për t’u cilësuar si trazirë dhe se çdo vërejtje që Trump u bëri mbështetësve atë ditë në Uashington mbrohej nën lirinë e fjalës.
