Nga Noela Yzeiri
Letra që Detlev Shpinel i shkruan Kloterjahnit për Gabrielle Ekhofin, është ndër të tjera edhe një nga apologjitë më të përkora kushtuar gruas, në kuptimin njerëzor dhe narrativ. Thomas Mann-i e ndërton figurën e Gabrielle Ekhofit, në një dimension ideal duke iu dhënë tërësisht, me delikatesën më të lartë të shpirtit njerëzor, përshkrimit të kësaj gruaje bota e egër, rreth së cilës shfaqet si një antitezë me bukurinë e saj të brendshme. Shkrimtari Detlev Shpinel, i magjepsur nga Gabrielle Ekhofi qëndron me të në udhëtimin e saj të fundit, për të dëshmuar për mendimin tim që, takimi tragjik në jetë nuk është ai me vdekjen, por papajtueshmëria me qenien banale dhe banalitetin që rrjedh nga ky takim. Detlev Shpinel është personazhi i novelës “Tristani” të Thomas Mann-it, një shkrimtar i vetmuar që magjepset nga Gabrielle Ekhofi, gruaja e një tregtari të pasur, i cili ka transformuar jetën dhe ëndrrat e saj. Jemi në senatoriumin Einfried, janë ditët e fundit për Gabrielle Ekhofin, Thomas Mann-i në kërkim të së përjetshmes, e zhvendos tragjiken në një qetësi qiellore, por eklatante, kur shkrihet me notat e Vagnerit. Gabrielle po luan në piano “Tristani dhe Issota”-ën, e pamundur mos të prekë ndjenjat më thella të shkrimtarit. Në ditët në vijm, gjendja e Gabrielle Ekhofit përkeqësohet në mënyrë dramatike. Është ky momenti që Detlev Shpinel vendos t’i shkruajë burrit të saj.
Kjo është ndoshta letra më domethënëse, britma më e fuqishme në mbrotje të gruas dhe respektimit të individualitetit të saj si njeri. Thomas Mann-i ka mishëruar një personazh kaq anti-social për jetësuar një betejë kulturore, e cila nga 1900-ta ka ndryshuar shumë pak, pavarëisht emancipimit të qënies njerëzore. Ndër të tjera ai shkruan:
(…) “Bota është e mbushur plot me ata tipa që unë i quaj të pavetëdijshëm, dhe këtë unë s’e duroj dot: s’i honeps dot njerëz të tillë të pavetëdijshëm! Nuk i duroj dot këta njerëz të trashë, të paditur, që s’marrin vesh nga jeta, këta njerëz me një naivitet që më çmend, të cilët na rrethojnë kudo. Unë ndjej një nevojë të papërmbajtshme që t’u heq maskën, të shpall me zë të lartë të vërtetën dhe me aq sa kam mundësi të përpiqem të bëj gjithçka të vetëdijshme ne botë, pavarësisht nëse fjalët e mija do të kenë efekt apo jo, nëse ato do të sjellin ngushëllim e shërim, apo veç do ta shtojnë dhembjen.(…)
Është përballja e dy botëve të largëta, thelbësisht të ndryshme, që flasin dy gjuhë të ndryshme dhe përjashtojnë njëra-tjetrën.
E vërteta është se gruaja jeton ende në këtë klimë vrastare, ku personaliteti i saj,është i nëpërkëmbur dhe i poshtëruar. Shifrat e feminicidit në Europë janë dramatike. Sipas statistikave zyrtare vetëm në Itali, vriten rreth 100 gra në vit. Shifrat janë po kaq dëshpëruese në lidhje me ngacmimet seksuale dhe ushtrimin e presionit në punë. Dhuna ndaj gruas ndodh pavarësisht pozicionit social, ekonomik apo kulturor të saj. Fushata sensibilizuese gjatë ceremonisë së ndarjes së çmimeve “Oscar”, nisur nga rrëfimet e personazheve të famshme, viktimë e ngacmimeve seksuale nga burrat e pushtetshëm në industrinë e kinemasë, ishte një dëshmi e qartë se dhuna është më e fortë, kur gruaja kërkon të ngjitet më lart për të zhvilluar veten dhe pasionin e saj. I është dashur të bëjë betejat më të forta për të përligjur një vend që jeta ia ka dhënë asaj që në krye të herës.
Atëherë pse vazhdojnë të vrasin këta burra? Le të mbetemi sërish në hapësirën gjermanishtfolëse. Nobelistja austriake Elfride Jelinek e ka një përgjigje: “Gratë duhet të luftojnë për të arritur njohjen e një statusi-subjekt. Pashmangshmërisht raportet e tyre janë të përkthyera në marrëdhënien hegeliane skllav–pronar dhe për këtë arsye, grave iu duhet të studiojnë mjaft mirë sjelljet e “zotërinjëve” të tyre.” Në vitin 2004, Nobeli i Jelinekut qe mjaft i kontestuar. Gjithkush ishte i tronditur nga gjuha e saj çmishëruese e hipokrizisë dhe shëmtimit social. Jelinek riprodhon një univers tematik ekstremisht mizor që bën bashkë cinizmin, sarkazmën, seksualitetin, racizmin, pushtetin, familjen, anti-europianizmin, lëvizjet feministe, ksenofobinë, antisemitizmin. Jelinek ka grisur vellon e steriotipit lingustik të të shkruarit të letërsisë për të demaskuar me metafora të përbindshme, perversitetin e burrit. Në prozën innovative të Jelinekut dekostruktohet retorika pornografike maskile, denigrohet deri në shterim fallokracia dhe vdekja sociale që sjell poshtërimi i gruas. Në romanin e Jelinekut, trupi i grave është mall konsumi, tematika nuk është seksi, por tek seksi pasqyrohen marrëdhëniet dhe epërsitë e pushtetit. Gjuha e Jelinekut është mizore e ftohtë dhe shokuese, asgjë nuk ka ndryshuar për gruan. Jeta e gruas vazhdon të konsiderohet pronë, gruaja ka ende shumë beteja për të fituar.
Falë Zotit, letërsia, gazetaria dhe filmi mbështesin fuqishëm atë dhe betejat e saj.
