Nga Damla Doğan Tuncel, KORKUSUZ
Në Turqi, shprehja “nuk ka burime” tashmë është kthyer në një refleks politik.
Sa herë që pyetet:
— nuk ka për pensionistët.
— nuk ka për ata me pagë minimale.
— nuk ka për studentët, qiramarrësit, të zhyturit në borxhe.
Por sapo tema bëhet politika e jashtme, ato burime, që “nuk ekzistojnë”, gjenden papritur çdo herë.
Me firmën e presidentit Erdoğan, një avion i Turkish Airlines me vlerë rreth 12 milionë dollarë iu dhurua Shqipërisë.
Një “dhuratë” për një shtet. Një gjest.
Madje kjo nuk është hera e parë.
Dhe është e qartë se nuk do të jetë as e fundit.
Vitet e fundit, borxhe të fshira për vende të ndryshme, ndihma financiare direkte, avantazhe tregtare me doganë zero, shërbime shëndetësore, mbështetje infrastrukturore – panorama po fryhet gjithnjë e më shumë.
Ndërkohë, në të njëjtën periudhë, pagesat e interesave në Turqi arrijnë në triliona, dhe fondet e derdhura në Depozitat e Mbrojtura nga Kursi i Këmbimit (KKM) kanë arritur përmasa që do të hyjnë në librat e historisë.
Pyetja është e thjeshtë, por shqetësuese:
A nuk ka vërtet burime apo janë prioritetet të tjera?
Në një vend ku paga minimale, që ditën që shpallet, bie nën kufirin e urisë…
Ku paga e rritur shkrihet para se të hyjë në xhep…
Ku njerëzit blejnë fruta në treg me copë…
Nëse pensionistët dhe nëpunësit bashkohen në të njëjtin realitet: “nuk po ia dalim”…
Çdo “dhuratë” e bërë në atë vend nuk është thjesht një gjest diplomatik.
Është edhe një mesazh për shoqërinë.
“Duroni, përshtatuni, përballoni… por ne le të dukemi bujarë ndaj botës”.
Sigurisht që shtetet ndihmojnë.
Sigurisht që diplomacia ndonjëherë bëhet me para.
Por kur gjendja e brendshme është kaq e rëndë, këto dhurime duhet të kenë një shpjegim të pranueshëm për shoqërinë.
Përndryshe, del kjo tablo:
Avioni shkon në Shqipëri, por fatura dhe halli i mbeten popullit.
Prandaj çështja nuk është Shqipëria.
As avioni.
Çështja është: në një vend ku thuhet “nuk ka burime”, për kë gjenden burimet?
Dhe nëse kjo pyetje shqetëson sa herë që bëhet…
Do të thotë se është pyetja e duhur.
Apokalipsi u shty, shfrytëzimi vazhdon
Më 25 dhjetor, bota për një çast u fokusua te Gana.
Arsyeja nuk ishte as lufta, as fatkeqësitë natyrore.
Ishte një “profeci”.
Një prift, që e quante veten “Ebo Noa”, deklaroi se kishte marrë një mesazh nga Zoti dhe njoftoi se përmbytja e madhe do të fillonte.
Dha datën dhe orën.
Madje ofroi edhe zgjidhje: për t’u shpëtuar përmbytjeve, njerëzit duhej të hipnin në “anijet” që ai kishte ndërtuar me donacione.
Dhe çfarë ndodhi?
Njerëzit shkuan.
Vërtet shkuan.
Qindra, mijëra njerëz…
Thuajse po shtypnin njëri-tjetrin.
Në pamjet e shpërndara në rrjetet sociale kishte edhe nga ata që kishin ardhur me makina luksoze të modelit të fundit. Njerëz që kishin lënë jetën, shtëpitë, kursimet dhe ishin futur në radhë…
Frika, edhe një herë, ishte më e shpejtë se arsyeja.
Dhe kalendari tregoi 26 dhjetorin.
Nuk kishte përmbytje. Nuk kishte ujëra.
Bota ishte në vendin e vet.
Këtë herë, për të shmangur keqkuptimet, “Noa” ganez bëri një deklaratë të re: Apokalipsi nuk ishte anuluar, vetëm ishte shtyrë.
Zoti kishte kërkuar që të ndërtoheshin edhe pak anije të tjera.
***
Ky rast nuk është një “margjinalitet” i veçantë i Ganës.
Historia është e njohur. Vetëm vendi ndryshon.
Në histori, frika ka qenë gjithmonë malli më i lehtë për t’u shitur.
Sidomos kur vishet me fe, apokalips, katastrofa – efekti shumëfishohet.
Sepse dëshpërimi paralizon refleksin e pyetjes.
Kudo në botë, në çdo moment krize, funksionon i njëjti cikël:
Pasiguria rritet, në skenë dalin “shpëtimtarët”.
Dikush me fe, dikush me ideologji, dikush me nacionalizëm…
Metodat ndryshojnë, por kanë një pikë të përbashkët: Të prodhojnë bindje përmes frikës.
Njerëzve nuk u jepet shpresë, por data.
Nuk u ofrohet zgjidhje, por strehë.
Nuk nxitet mendimi, por dorëzimi.
Dhe rreziku i vërtetë fillon pikërisht këtu.
Ajo që po jetojmë sot është kjo.
Sepse çështja nuk është që përmbytja nuk ndodhi.
Çështja është që njerëzit e besuan vërtet.
***
Sot është 27 dhjetor.
Në Ganë nuk ndodhi apokalipsi.
Por diçka ndodhi.
Edhe një herë pamë se: Nëse nuk ka arsim, mirëqenie dhe ndjenjë sigurie… Njeriu qeveriset më lehtë përmes frikës.
Apokalipsi u shty.
Por shfrytëzimi vazhdon me gjithë shpejtësinë.
Dhe kjo nuk është vetëm çështje e Ganës, por problem i përbashkët i gjithë botës.
