Ekonomia shqiptare vazhdon të prodhojë kryesisht punë me intensitet të lartë fizik dhe pagë të ulët, ndërkohë që tregjet europiane po përballen me mungesë në profesione të kualifikuara. Të dhënat e Eurostat tregojnë se në BE kërkesa më e madhe është për menaxherë të shitjeve, marketingut dhe zhvillimit, me një shkallë prej 8.4% të vendeve të lira të punës, ndjekur nga punëtorët e prodhimit dhe punonjësit mbështetës të zyrave, të dy me 7.3%.
Ndërkohë, tregjet europiane shfaqin mungesë edhe në sektorët e shitjes (6.1%) si dhe në profesionistë të asociuar artistikë, kulturorë dhe të kuzhinës (6.0%), duke dëshmuar se ekonomitë e BE-së po orientohen drejt profesioneve që kërkojnë aftësi teknike dhe menaxheriale.
Në kontrast të plotë, të dhënat e Agjencisë Kombëtare të Punësimit dhe Aftësive (AKPA) për vitin 2024 tregojnë se mbi 27% e vendeve të lira të punës në Shqipëri i përkasin profesioneve elementare, kryesisht punë që nuk kërkojnë kualifikim apo përvojë.
Zanatçinjtë dhe zejtarët, një tjetër kategori që bazohet shumë në forcën fizike, përbëjnë rreth 23% të kërkesës, ndërsa punonjësit e shitjeve dhe shërbimeve arrijnë 18.9%. Edhe sektori i industrisë regjistron 11.7% të vendeve të lira të punës, duke treguar se struktura e ekonomisë shqiptare vijon të mbetet e fokusuar në profesione manuale, me pak orientim drejt aftësive të mesme dhe të larta profesionale.
Kjo diferencë strukturore mes Shqipërisë dhe BE-së po nxit emigracionin e organizuar, veçanërisht të të rinjve të arsimuar që shohin më shumë mundësi në tregjet europiane. Eurostat thekson se Evropa ndodhet pranë punësimit të plotë dhe po përballet me mungesë rekord të fuqisë punëtore, madje edhe në sektorë ku mungesat nuk pasqyrohen në statistikat e vendeve të lira, si kujdesi shëndetësor dhe arsimi.
Kjo situatë europiane, e kombinuar me mungesën e një modeli ekonomik që të ofrojë vende pune dinjitoze në Shqipëri, po e shtyn një pjesë të konsiderueshme të popullsisë aktive drejt tregjeve të huaja të punës.
