Normat e larta të inflacionit së shpejti mund të sjellin edhe një shtrenjtim të produkteve të sigurimit. Përfaqësuesit e industrisë së sigurimeve shprehen se tashmë, rritja e çmimeve është e prekshme në shumë produkte dhe shërbime që mbulohen nga policat e sigurimit.
Për shembull, kosto e rregullimit dhe riparimit të automjeteve është rritur ndjeshëm, sipas siguruesve, me 25%. Shërbimet mjekësore të ofruara nga spitalet dhe klinikat private gjithashtu priten të shtrenjtohen.
Një sektor ku shtrenjtimi është edhe më i prekshëm, që para valës inflacioniste, është ai i pasurive të paluajtshme. Sot pronat dhe materialet e ndërtimit kushtojnë më shumë, ndërsa në shtrenjtim të ndjeshëm janë edhe mobiliet dhe pajisjet shtëpiake.
Siguruesit mendojnë se një skenar i tillë natyrshëm do t’i bëjë më të shtrenjta sigurimet e automjeteve, të shëndetit, të banesave dhe shumicën e përgjegjësive të tjera që mbulojnë kompanitë e sigurimeve. Inflacioni i lartë nuk do të ndikojë vetëm kostot e brendshme të tregut, por edhe tarifat e risigurimit.
Përfaqësuesit e Shoqatës së Siguruesve Shqiptarë shprehen se këto tarifa janë rritur, për shkak të ngjarjeve të viteve të fundit që kanë pasur impakt negativ në risqet e tregut, si tërmeti, pandemia dhe lufta në Ukrainë. Inflacioni në rritje pritet të ndikojë negativisht fuqinë blerëse për produkte sigurimi vullnetare.
Në rast se siguruesit do të lidhin më pak kontrata dhe do të sigurojnë më pak prime, logjikisht kjo do t’i detyrojë të rrisin çmimet, për shkak se sigurimet bazohen në logjikën e numrave të mëdhenj. Me një numër më të vogël të siguruarish, kompanitë do të përpiqen të mbledhin mesatarisht më shumë prime për kontratë, për të zbutur efektet e luhatjeve në rezultatet financiare, si dhe për të mbrojtur aftësinë paguese.
Vendosja e TVSH-së mund t’i shtrenjtojë me 10% sigurimet
Një element tjetër që kërcënon konsumatorët me shtrenjtim të produkteve të sigurimit është propozimi i FMN-së për vendosjen e TVSH-së në produktet e sigurimit të jo-jetës.
Ky propozim është përfshirë në strategjinë afatmesme të të ardhurave të Ministrisë së Financave. Megjithëse diskutimi i ndryshimeve tatimore që përmban ky dokument është shtyrë, për shkak të valës inflacioniste që ka goditur ekonominë, është e pritshme që edhe ky propozim të shtrohet nga Ministria e Financave, në momentin kur strategjia të kthehet në tryezat e diskutimit.
Aplikimi i TVSH-së në produktet e sigurimit të jo-jetës logjikisht do të sillte rritje të çmimit final të paguar nga konsumatorët. Aktualisht, në sigurimet e jo-jetës aplikohet një tatim standard mbi primin në masën 10%. TVSH-ja në masë standarde 20%, me shumë të ngjarë do të sillte shtrenjtim të sigurimeve me diferencën prej dy tatimeve, në masën 10% shtesë.
Sipas siguruesve, ky sektor nuk ka vlera shumë të mëdha të TVSH-së së kreditueshme, ndaj aplikimi i TVSH-së do të reflektohej i plotë në çmimin final të paguar.
Përfaqësuesit e sektorit argumentojnë se vendosja e TVSH-së do të frenonte më tej rritjen e këtij sektori, duke pasur parasysh edhe faktin se Shqipëria ka sot një nga tregjet më pak të zhvilluara të sigurimeve në Europë, me rreth 55 euro prime sigurimi për frymë në vit.
Vjeshtën e kaluar, Shoqata e Siguruesve kërkoi madje uljen e tatimit mbi primin për sigurimet vullnetare, si një incentivë për rritjen e mbulimit të shoqërisë me sigurime dhe për uljen e rreziqeve të mbajtura nga familjet, por edhe nga sektori publik, në raste të fatkeqësive madhore, si tërmeti i vitit 2019.
Por, deri tani, një kërkesë e tillë nuk ka marrë përgjigje, madje Ministria e Financave po konsideron një rritje të mëtejshme të ngarkesës tatimore, nëpërmjet aplikimit të TVSH-së.
Rriten limitet e përgjegjësive për sigurimet motorike
Në korrik të vitit të kaluar, hyri në fuqi ligji i ri “Për sigurimin e detyrueshëm në sektorin e transportit”. Mes të tjerash, ligji parashikon rritje progresive në limitet e përgjegjësive të siguruesve krahasuar me atë të mëparshëm, por në përmasa më të vogla se ato që kishte propozuar AMF-ja në variantin fillestar të draftit dhe që mbështetej në rekomandimet e Bankës Botërore.
Në periudhën 2021-2025, shuma minimale e përgjegjësisë për çdo person të dëmtuar në aksident do të rritet me 2 milionë lekë çdo vit, duke arritur në nivelin final prej 30 milionë lekësh në vitin 2025.
Më konkretisht, nga 20 milionë lekë që ishte vitin e kaluar, prej 1 janarit 2022, limiti i përgjegjësisë për çdo person të dëmtuar në aksident është rritur në 22 milionë lekë. Në 1 janar 2023 do të hyjë në fuqi rritja e radhës, me 2 milionë lekë të tjera.
Për dëmet e shkaktuara nga një ngjarje sigurimi, kufiri minimal i përgjegjësisë për çdo mjet është rritur në 55 milionë lekë, që prej fillimit të këtij viti. Sidoqoftë, edhe në këtë rast, kufijtë minimalë të përgjegjësisë do të rriten gradualisht me 4 milionë lekë çdo vit deri në vitin 2025.
Ligji i ri parashikon edhe një dispozitë të re të lidhur me paaftësinë e përkohshme për punë dhe trajtimet mjekësore, për të cilat parashikohet një përgjegjësi minimale prej 1 milion lekësh.
Primet në sigurime llogariten si një përqindje e caktuar e përgjegjësisë së siguruar, përqindje që mund të ndryshojë në varësi të riskut që paraqet çdo produkt sigurimi. Në parim, rritja graduale e limitit të përgjegjësisë pritet të sjellë, në mënyrë të pashmangshme, edhe shtrenjtimin e primeve./MONITOR
